GERARD VAN DER WAL
Zijn Middelburgse tijd (1877-1916)
Aan het eind van de zeventigerjaren ontstond er te Middelburg een los samenhangende groep links
liberalen (32). In Middelburg gevestigd sloot De Witt Hamer zich aan bij de liberale kiesvereniging
De Grondwet; in oktober 1880 werd deze vereniging opgeheven (33). Michiel Jacq. was lid van
de commissie die het reglement opstelde, hetgeen in 1879 plaats vond. Deze kiesvereniging ging
op in een centrale organisatie. Hierin ontmoette hij de vooraanstaande Zeeuwse liberalen mr.
E. Fokker en mr. W.A. van Hoek. We vinden De Witt Hamer later terug als lid van de kiesvereni
ging Eendracht Maakt Macht, afdeling van de Liberale Unie te Middelburg, die over zou gaan naar
de Vrijzinnige Democratische Bond (34). In zijn Middelburgse tijd was De Witt Hamer ook actief
op sociaal gebied; zo richtte hij in 1894 samen met onder andere H. Snijders, F.M. Wibaut (aan
wie aparte paragrafen worden besteed in hun relatie tot De Witt Hamer), en jhr. mr. L. Schorer
Ons Huis op. Dit was een gebouw waar arbeiders bijeen konden komen om zich te ontwikkelen
en te verpozen, onder meer met lezingen, cursussen, discussies en ontspannende bezigheden (35).
In 1903 werd hij voorzitter van de raad van commissarissen van de N.V. Middelburgsche Courant,
wat hij zou blijven tot en met 1923. In 1906 was hij betrokken bij de oprichting van de Stoomtram
Walcheren, waarvan hij tevens voorzitter werd. Andere activiteiten waren: oprichter van de Vere
niging Kindervoeding, lid van de Voogdijraad, adviseur van de Stoomvaart Maatschappij Zeeland
(36) en commissaris bij de Vitrite Works te Middelburg (37).
Een activiteit die genoemd moet worden naast de al behandelde was zijn deelnemen aan het comité
Honger en Schrik in 1893. Dit comité stelde zich ten doel om de gezinnen in Friesland die na
stakingen en hard ingrijpen van politie en leger geen inkomen meer hadden en honger leden, te
helpen. De Witt Hamer nam zitting in het landelijk comité; andere bekenden die hij daar tegen
kwam waren J.C. van Marken, prof. mr. B.H. Pekelharing, F.M. Wibaut, P.L. Tak, mr. M.W.F.
Treub en R. van Zinderen Bakker. Naast zijn genoemde contacten in de formele radicaal-liberale
kring te Middelburg, waren er tijdens zijn periode in die stad een aantal belangwekkende personen,
die hij ontmoet zal hebben, of door wie hij in ieder geval vanwege hun activiteiten en hun gezamen
lijke vrienden beïnvloed zal zijn. Vermelding verdienen de al genoemde Tak, F.P. Oudens,
C. Cornelissen, J.K. van der Veer en mr. G.W. Sannes.
Zijn zakelijk en persoonlijk leven mag in Middelburg gelukkig genoemd worden. Na zijn vestiging
als advocaat in Middelburg specialiseerde hij zich in het internationaal recht en het scheepvaart
recht. De Witt Hamer genoot tevens een grote reputatie als pleiter. In 1897 werd hij eerst waar
nemend rijksadvocaat en later rijksadvocaat in Zeeland, en tevens deken van de orde van advocaten
in Middelburg. In 1916 werd hij ambtloos burger en verhuisde hij naar Den Haag.
Op het persoonlijke vlak huwde hij in 1884 of 1885 (zie Bybau en Meertens) met Hendrika Johanna
Overman (1853-1928), dochter van dominee B.A. Overman uit Heinkenszand. Ze kregen een
dochter P.J. de Witt Hamer (1886-1958), die later trouwde met de burgemeester van Vlissingen
P.C. Callenfels (1886-1968).
Zijn Haagse tijd, 1916-1925
In Den Haag schreef hij nog een artikel en hield het commissariaat van de Middelburgsche Courant
aan. In 1923 begon de scherpzinnige erudiet tekenen van dementie te vertonen. Zijn laatste twee
levensjaren waren een langzame geestelijke en lichamelijke aftakeling, hetgeen voor zijn vrienden,
familie en omgeving zwaar te dragen moet zijn geweest (38).
M.J. de Witt Hamer overleed op 8 december 1925. Zijn crematie werd door onder andere Wibaut
76
