yna.VCy/^r£'^
<Yn cl dX^JL%e
J>ó> ((VXan TdP'X
ANALFABETISME EN ONDERWIJSDEELNAME IN GOES GEDURENDE DE 19E EEUW
Enige voorbeelden van handtekeningen per beroepscategorie.
a. huwelijksakte Goes 17 mei 1815: Matthijs Breek, arbeider.
b. idem 3 mei 1815: Maatje de Jonge, arbeidster.
c. idem 3 mei 1815: Pieter van Paasen, winkelknecht.
d. idem 6 november 1817: Cornelis Zitters, stadsbode.
e. idem 8 september 1825: Jacobus van der Pijl, winkelier.
f. idem 8 september 1825: Cornelis Lignian, commies.
Bij de bovenstaande handtekeningen is het verschil in schriftkwaliteit duidelijk zichtbaar: gebrekkige handtekening in de
gevallen a t/m c, vlotte ondertekening bij d t/m f. Voor beroepen waar schrijfvaardigheid in de vorige eeuw nauwelijks een
rol speelde moet het plaatsen van een handtekening „zwaar" werk geweest zijn. Niet nader door ons onderzocht is het meer
malen gesignaleerde verschijnsel dat sommigen hun aanvankelijke schrijfkennis in een later stadium - kennelijk door
onvoldoende oefening - weer verliezen.
13