Tabel 2. Opgave van het aantal lidmaten en niet-lidmaten d.d. 12 november 1855. (20)
Lidmaten
Niet-lidmaten
Geheel
's-Heerenhoek
67
135
202
Nieuwdorp
110
162
272
Buitenom
79
108
187
Totaal
256
405
661
Tabel 3. Opgave van het zielental der gemeente op 1 maart 1934. (21)
Belijdende leden
Niet-belijdende leden
Totaal
's-Heerenhoek
34
52
86
Nieuwdorp
258
316
574
Totaal
292
368
660
Uit het vorenstaande zien we dat het aandeel van het aantal lidmaten opliep van ca. 25% omstreeks
1670 tot 48% in 1819.
Opmerkelijk is de daling daarna; in 1855 was het percentage nog maar 39. Later liep het weer op.
tot 44% in 1934. Hoewel dit uit de tabellen niet is op te maken, ligt het voor de hand te
veronderstellen dat de wijzigingen tussen 1819 en 1855 mede zijn veroorzaakt door de Afschei
ding, die hier in 1836 plaats vond. Op 30 april van dat jaar scheidden Christiaan Steketee en de
zijnen zich als eersten af (zie afbeelding 92). Op 9 mei werd in de kerkeraadsvergadering al de
afscheiding van 11 lidmaten gemeld. De familie Steketee nam bij de Afscheiding een belangrijke
plaats in (22) Mede door toedoen van Christiaan. wiens zoon, de predikant van Nieuwdorp. in zijn
kring wel de Vader der Zeeuwse kerken" en Nieuwdorp het .Zeeuwse Nazareth" werd
genoemd, gelukte het de gereformeerden reeds in 1841 een eigen kerk in Nieuwdorp te
bouwen. (23) Tot 1918. toen de hervormde kerk werd gebouwd, was dat de enige kerk in het dorp.
De invloed van de gereformeerden was er groot. Een en ander heeft zeker de overgang van een
aantal hervormden naar de Gereformeerde kerk bevorderd. Voor de burgerlijke gemeente
's-Heerenhoek heeft de Afscheiding, numeriek gezien, nauwelijks enige betekenis gehad.
Het is opvallend dat het zielental van de gehele gemeente tussen 1855 en 1934 gelijk bleef. De
verschillende factoren die voor dat cijfer van belang waren: vermindering van het aantal
hervormden te 's-Heerenhoek. bevolkingsaanwas te Nieuwdorp en de zojuist genoemde overgang
van hervormden naar de Gereformeerde kerk, resulteerden gezamenlijk in een constant zielental.
Vooral die overgang van leden zag men in de Hervormde gemeente met lede ogen aan. In 1903
noteerde de toenmalige predikant, ds. Meindert ten Broek, in het aktenboek: ,,Te 's-Heerenhoek
heeft Rome zich in de laatste jaren op onrustbarende wijze uitgebreid, terwijl er te Nieuwdorp eene
Chr. Ger. Gem. bestaat, die vooral in tijden van vacature heel wat leden van de Herv. Gem.
aftrekt."
In 1934 was de verdeling van de lidmaten en kerkgangers over beide dorpen voor de kerkeraad
de grond voor de onvermijdelijke beslissing het aantal kerkdiensten in 's-Heerenhoek verder te
beperken. Daarvóór was de verschuiving van het zwaartepunt van de kerkelijke gemeente van
's-Heerenhoek naar Nieuwdorp al de aanleiding geweest om ook een kerk in Nieuwdorp te
bouwen, die in 1918 gereed kwam. Vanaf die tijd werd in beide kerken elke zondag één kerkdienst
gehouden. Sedert 1914 werd er te Nieuwdorp wekelijks al een kerkdienst gehouden in de bewaar
school
32
