MR. A.J. GOEDMAKERS
4.2. De vrederechter.
Aangezien in mei 1940 door het bombardement op Middelburg veel van het historisch archief van
Zeeland verloren is gegaan, is het moeilijk een volledig beeld te krijgen van de persoon van de
vrederechter Johannes van de Kreke (19). Over de griffier is er meer persoonlijk materiaal, doordat
zich in het gemeentearchief van Goes een autobiografie van de kleinzoon van de griffier bevindt
die ook voor een deel het beroeps- en privéleven van de griffier bevat.
Het geslacht van de Kreke is afkomstig van Wolphaartsdijk (20). Johannes van de Kreke is daar op
14 juni 1768 geboren en aldaar op 20 juni 1768 gedoopt. Hij was de zoon van een schipper,
Hendrik Marinusse van de Kreke; Wolphaartsdijk was in die tijd een eiland (21). Te
Wolphaartsdijk is Johannes van de Kreke getrouwd met Jacomina Gerardse de Leeuw. Dit huwelijk
is kinderloos gebleven en door de dood ontbonden (22). Hierna trouwde hij met Adriana Vermaas
en zij gingen in Heinkenszand wonen en werden meteen lidmaten van de Hervormde Kerk te
Heinkenszand (23). Zij kochten in de Dorpsstraat een woonhuis met timmermanswinkel en erf en
Johannes van de Kreke oefende het timmermansschap uit (in de hoedanigheid van timmerman heeft
hij in 1804 de houten preekstoel in de hervormde waterstaatskerk bijgewerkt). In 1791 werd hij
diaken en in 1794 ouderling van de hervormde kerk tc Heinkenszand. Johannes van de Kreke
bewerkte land in eigendom van de hervormde kerk en voor het overige van een enkele particulier,
in de Zuidzakpolder. de OudenKamer polder en de Platenpolder. Hij pachtte dit land en verkreeg
uit hoofde van zijn arbeid de vruchten ter velde in eigendom (24). Dat hij een meer dan gemiddelde
ontwikkeling bezat en tot de notabelen van Heinkenszand behoorde blijkt uit het feit dat hij van
1794 tot 1795 de functie van schepen en van 1806 tot 1807 en van 1815 tot 1817 de functie van
schout bekleedde, alsmede uit zijn functies in de hervormde kerk (25).
Naast deze functies administreerde en beheerde hij de nalatenschap van zijn vermoedelijke
schoonvader Constant Vermaas (26).
Uit het huwelijk met Adriana Vermaas zijn negen kinderen geboren, waarvan er twee, Klazina na
enkele maanden en Helena na enkele weken, vroegtijdig zijn overleden (27). Zelf is onze
vrederechter op 23 juli 1817 te Heinkenszand overleden (28). In 1813 was hij al opgevolgd als
vrederechter door de heer G.van Citters, wellicht een lid van de familie van Citters van
"Bloemenheuvel", deze bleef tot 1834 in functie. Waarom J.van de Kreke maar driejaar, een
vrederechter kon maximaal 10 jaar in functie blijven, in functie is gebleven is onduidelijk (29). Zou
er samenhang zijn met het naderende einde van de Franse bezetting in 1813?
Vrederechter J.van de Kreke heeft geen academische opleiding genoten maar mogelijk is er
bloedverwantschap met een juristentak via een gemeenschappelijke voorvader. Een nakomeling
van deze voorvader is dan Bartholomeus van de Kreke die na zijn rechtenstudie in Utrecht in 1772
aldaar promoveerde en advocaat in Middelburg en later President van het Gerechtshof van Zeeland
werd. De broer van Bartholomeus, Jacob van de Kreke, was notaris te Middelburg (30). De
bloedverwantschap van Johannes van de Kreke met deze juristentak valt niet aan te tonen omdat,
zoals boven al is vermeld, er vrijwel geen genealogische gegevens van de 17e en 18e eeuw van
Zeeland bewaard zijn gebleven.
4.3. De griffier.
Zoals de uitgang "ghem" (verwant aan het Duitse "heim" en het Engelse "home") aanduidt, zijn de
voorvaderen afkomstig uit Belgisch-Vlaanderen. Tijdens de Hervorming zijn van Renterghem's via
Zeeuws-Vlaanderen in Zeeland gekomen. Bij mijn genealogisch onderzoek heb ik mij beperkt tot
Zeeland.
De griffier van Renterghem is geboren op 20 februari 1764 te Thielt in België (West-Vlaanderen).
98