G. VAN DER WAL - M. PETIT
briefje van mijnheer "S" afgedrukt. Deze schrijver geeft aan arbeider te zijn en niet bij machte
geweest te zijn de voordracht van Domela Nieuwenhuis0 bij te wonen. De toegangsprijs van
vijftien cent was een hem te grote drempel. Hij vindt dat het socialisme zich wat socialistischer
moet gaan gedragen en meer moeite moet doen om ook de gewone man te bereiken.
Na het gloedvolle betoog van Domela komt op negen en twintig maat 1881 B.H. Heldt° over: "Wat
werklieden zeiven moeten doen om hun toestand te verbeteren; en wat van andere zijde gedaan
behoort te worden" een lezing in de Prins van Oranje houden.
De Goesche Courant van een en dertig maart 1881 geeft daar het volgende verslag van:
"De werkman moet zelf de handen aan de ploeg slaan. Elke hervorming in die richting toch. die als
een saus wordt, en niet gegrepen is uit den boezem der werklieden, mist haar doel. Slechts dan
alleen kan zij blijvend vruchten dragen, als de werklieden zeiven de eerste stoot hebben gegeven,
den eersten steen hebben gelegd voor zulke hervormingen.
En zie: in de eerste plaats was daartoe nodig dat zij zich vereenigen.
VEREENIGEN: dat is het grootste wachtwoord, dat was de grondtoon van de gansche voordracht
van den heer Heldt.
Als de werkman ontevreden is, en hoevelen zijn dat er niet? dan moest hij niet klagen, maar zich
verstaan met zijne lotgenooten. Dat is de A van het alphabeth. Die vereenigingen moeten ten doel
hebben:
1. om te bespreken den maatschappelijken toestand van hen zeiven in het bijzonder, en
2. om fondsen te stichten voor zieken, voor dagen, waarin men geen werk heeft, en voor zoovele
andere zaken."
Heldt0 adviseerde een aansluiting van "Eigen Hulp" bij het ANWV. Dit geeft kracht waardoor
"Eigen Hulp" zich ontwikkelt van een ziekenkas tot een vereniging van ruimere strekking (een
vakbond). Men kan dan bijeenkomsten houden om te maatschappelijke toestanden te bespreken.
Heldt0 geeft de vergadering als voorbeeld de verdiensten en verworvenheden van de Engelse
vakliedenvereniging.
Aan het eind van Heldt's° rede barstte de zaal in toejuichingen uit, de voorzitter van de avond.
Frowein0, zei dat dit toch de grootste dankbetuiging was. Dhr. Sampon0, voorzitter van "Eigen
Hulp", sloot deze avond af met de mededeling dat het bestuur van "Eigen Hulp" in de eerst
volgende vergadering zou bekijken of de vereniging zich al dan niet bij het ANWV zou aansluiten.
Voor en tegen ANWV (de verhoudingen binnen "Eigen Hulp").
De vergadering die de werkliedenvereniging "Eigen Hulp" op veertien april 1881 hield, geeft
duidelijk in de verhouding binnen het bestuur als het gaat over de wenselijkheid om de vereniging
aan te laten sluiten bij de ANWV en daarmee het verschil van opstelling tussen de gewone en
buitengewone leden.
Zoals dhr. Sampon" aan het eind van Heldt's0 lezing had toegezegd, brengt hij de vraag ter tafel of
het zinvol is "Eigen Hulp" aan te sluiten bij het Algemene Nederlandse Werkliedenverbond. Het is
dhr. van Houten (de plaatsvervangend voorzitter) die zich afvraagt wat het voordeel van een
dergelijke aansluiting is. Welke vruchten kunnen wij als "Eigen Hulp" van een dergelijke
aansluiting verwachten. Sampon" blijft in zijn reactie op deze vraag een beetje op de vlakte. Hij
zegt in bepaalde vruchten te geloven. Het gaat er meer om dat de vereniging dan in gelijke
regten deelt met andere vereenigingen". De Marees van Swinderen" toont zich een voorstander van
het idee. Volgens het verslag zegt hij letterlijk: "dat 't idee hem zeer toelacht". In dit verslag is hij
74
