DE OOSTSLUIS IN HANSWEERT
met de bouw van de nieuwe dienstwoningen. De volgende types rijkswoningen werden ten oosten
van de nieuwe sluis gebouwd:
24 sluisknecht- en kommiezenwoningen (3x4 blokken)
4 woningen kommiezen-verificateurs
1 woning inspecteur der belastingen
1 woning ontvanger der directe belastingen
I dubbele woning voor opzichter Rijkswaterstaat en havenmeester
1 sluismeesterswoning
1 dubbele woning hulpsluismeester en machinist/elektricien
douanekantoor
sluismeesterswacht
Situatie van het sluiscomplex in 1910.
Aannemer A. van der Straaten jr. was in 1902 in Hansweert begonnen met het uitvoeren van
onderhoudswerkzaamheden aan het kanaal en de sluizen in Hansweert. Eén van de eerste grote
projecten voor Van der Straaten was het bedijken van de 208 ha. grote Völckerpolder in 1904. Veel
grondwerkers uit West-Brabant zijn daar werkzaam geweest. Toen dit werk gereed was, ging een
aantal van deze grondwerkers in Hansweert werken, zoals b.v. bij de aanleg van de stoomtramlijn
naar Vlake en reparaties aan de oudste sluis.
Bij deze sluis werd een kantoorark van de MSH afgemeerd. In de zomer van 1912 werd begonnen
met het graven van de funderingsput en de aanleg van de bemalingsinstallatie. De bovenste laag
grond (teelaarde) werd met de hand weggegraven en met kipkarren over een smalspoorbaan door
paarden naar een gronddepot vervoerd. Onder deze teelaarde bevond zich een dikke veenlaag. Om
die uit te graven werd een excavateur in dienst gesteld met een capaciteit van 1500 kubieke meter
per dag. Een excavateur is een soort emmerbaggermolen op spoorrails, die aangedreven werd door
twee stoommachines met een liggende stoomketel. Het machinaal verwijderen van de veengrond
verliep niet zo vlot als men zich had voorgesteld. In die laag bevonden zich nogal wat
boomstronken en die moesten met de hand worden uitgegraven. De grond werd afgevoerd over een
smalspoorbaan naar de zuidkant van de bouwput bij de oude Oosthavendam. Voor deze transporten
waren beschikbaar:
- 3000 meter smalspoor van 33 kg/m
- 3 stoomlocomotieven; de machinefabriek Du Croo Brauns aan de Valkenweg in Amsterdam
heeft in 1912 één locomotief met een spoorbreedte van 700 mm voor de MSH gebouwd en één
103
