VAGEBONDEN VAN DE ZELFKANT
Bloedschande
Op 20 september 1713 's nachts om twee uur krijg Jacomijntje de Lerse een baby. Op zich is dat
niets bijzonders. Bevallen is zo oud als de wereld. Maar Jacomijntje is niet getrouwd en moet nu
volgens het gebruik van die tijd bekennen wie de vader van haar kind is. Tijdens de barensweeën
heeft ze haar mond al voorbijgepraat en verteld dat haar zwager de vader is. Dat betekent in de
achttiende eeuw, dat er bloedschande is gepleegd. De straffen voor deze "misdaad" zijn niet mals.
De baljuw begint een rechtszaak en eist dat ze lijfelijk wordt gestraft en dat al haar goederen
verbeurd verklaard worden. Deze functionaris kijkt echter lelijk op zijn neus, want Jacomijntje is er
kort na de bevalling vandoor gegaan. Tot drie keer toe wordt ze persoonlijk door de gerechtsbode
gedagvaard, maar ze komt niet opdagen. In arren moede besluit men dan maar Jacomijntje bij
verstek te veroordelen. (Raze, 1575 fol. lOv)
De inbreker
In 1725 kan men het leven van Petemella Pieters eigenlijk ondraaglijk noemen. Ze is gehuwd met
Jacob Albertus. maar ze heeft een zeer slecht huwelijk. Dit mondt uit in een scheiding van tafel, bed
en goederen. Omtrent Bamisse(l oktober) is de akte van scheiding gepasseerd. In deze akte heeft
Jacob enkele goederen voor zichzelf bedongen en alle goederen, die Pieternella graag wil houden,
heeft ze daadwerkelijk gekregen. Beide voormalige echtelieden hebben ervoor getekend.
Het is niet onwaarschijnlijk dat Jacob toch al die tijd spijt over het contract heeft gehad, want vier
jaar later, in de nacht van maandag op dinsdag 21 juni 1729 is hij op het dak van het huis van
Pieternella geklommen met behulp van een meegebrachte ladder. Hij heeft vier pannen uit het dak
De raadzaal van het Stadhuis van Goes, ca. 1910. Tot 1811 sprak de vierschaar in deze ruimte
recht. Het op de foto afbeelde hek dateert uit de periode van de restauratie van het stadhuis in de
jaren zeventig van de achttiende eeuw. Het afgebeelde schutterstuk bevindt zich vandaag de dag in
het Museum voor Zuid- en Noord-Beveland.
9
