A.J. BARTH - F.H. DE KLERK
Problemen in zestiende eeuw
In het midden van de zestiende eeuw begon de haven weer eens te verontdiepen. De scheepvaart
zag dit met lede ogen gebeuren en drong aan op maatregelen bij het bestuur van de stad. De
dreigende ondiepten en een grote reparatie aan de getijdemolen op de Kleine Kade, waren
aanleiding om tijdelijk de haven af te dammen. Naast het werk aan de watermolen werd de Zoute
Vestdijk verhoogd, de hele Zoute Vest uitgebaggerd, waarbij men het slib voor de dijk van deze
vest gebruikte, de hele Achterhaven werd verder nog uitgediept en tenslotte vond hetzelfde plaats
met de havengeul. De elf rijke Goesenaars, waaronder de twee stadsrentmeesters, leenden de
benodigde gelden aan de stad.(30) Nu begon een honderden jaren durend gevecht van de stad tegen
het slib. een worsteling die door de stad gewonnen zou worden. Geïnteresseerden in de uitslag van
deze krachtmeting wordt aangeraden poolshoogte te nemen op de kaden van Goes. Zolang daar nog
water tegenaan staat blijft de stad winnaar. (31)
Het werd na het midden van de zestiende eeuw duidelijk dat Goes zijn bloeitijd als haven- en
zoutstad achter de rug had. Een aantal factoren nam Goes de wind uit de zeilen, zodat in de
komende honderden jaren de stad slechts marktplaats voor het omliggende platteland zou blijven.
Bedoelde factoren die Goes deden insluimeren, waren om te beginnen de ongunstige
ontwikkelingen op de zoutmarkt, waar steeds meer plaatsen hun eigen zoutproduktie ter hand
gingen nemen. De Zeeuwse steden produceerden vanaf de late zestiende eeuw alleen nog maar
voor plaatselijke en regionale behoeften. Daar de welvaart van Goes voor een overgroot gedeelte
stoelde op de hele zoutindustrie. was dit een rampzalige ontwikkeling. Verder speelde ook in de
achteruitgang van Goes mee, dat Antwerpen via de Oosterschelde niet langer meer bereikbaar was.
Daardoor werd het een stuk rustiger op deze rivier. Enkele rampen hadden ook hun weerslag op de
welstand van de Goesenaren. namelijk de overstromingen uit de zestiende eeuw, die Goes
weliswaar niet aan den lijve teisterden, doch wel voor veel overlast en verarming zorgden. Voeg
daarbij de stadsbrand van 1554, de opkomende sociale, religieuze en politieke onrust in de jaren
vijftig, zestig en zeventig van die eeuw en het zal duidelijk zijn dat Goes aan het kortste eind ging
trekken.
TER GOES
Ontwerptekening voorfortificatiewerken te
Goes door Pieter Timmermans, 1585.
Gemeentearchief Goes, HTA 242.
Blinde plattegrond van Goes, met haven,
van J. Elandt, 1663.
26
