GOES IN HAAR SAS
De sluis bij het Goese Sas kon echter in aanwezigheid van Koning Willem I op 18 augustus 1819 in
gebruik worden genomen. Ook de haven was verbeterd. Goes vierde feest met vlaggen, klokgelui,
muziek, optreden van de schutterij, onthaal van de weeskinderen, diner op het stadhuis en
illuminatie, niet wetend dat de basis voor vele moeilijkheden met de sluis al was gelegd.(63)
Wat was namelijk het geval? De specie, Casiuscement genaamd, die voor het metselwerk was
gebruikt versteende niet of niet voldoende, zodat de sluismuren geen onwrikbaar geheel vormden.
Van tijd tot tijd deden zich min of meer ernstige gebreken voor, waarvan een afdoende herstelling
niet mogelijk bleek.(64)
Moeilijkheden in de negentiende eeuw
Wij doen een greep. Onder het hoofdstukje "Eigendommen voor den publieken dienst bestemd"
vermeldde het gemeentelijke jaarverslag over 1852: Hiertoe behoort voor deze gemeente alleen de
havensluis, welke met groote kosten in goeden staat gehouden wordt en onder het hoofd "havens"
werd vermeld: De werken tot herstel van dien havensluis hebben in 1852 behalve de gewoone
onderhoudskosten, begrepen onder hoofdstuk 4, letter b. aan de gemeente weder eene
buitengewoone uitgave van 2.000,— veroorzaakt.(65)
In 1853, vernieuwingen in de schutkolk, 3.400,— boven het gewone onderhoud. In 1854 herstel
aan binnenvloeddeuren en metselwerk. In 1855 nieuwe reparaties aan vloeddeuren en metselwerk.
In 1865 reparaties tot bijna 10.000,-.(66) In 1885 werd de situatie onhoudbaar. Plannen werden
ontworpen voor een afdoende oplossing. In 1888 keurde het Rijk de verordening van de gemeente
tot het heffen van rechten voor hoger gebruik van de haven en het sas nog maar voor één jaar goed.
De hogere overheid achtte het noodzakelijk dat Goes maatregelen ging treffen.
Daarvoor miste de gemeente echter de financiële middelen.
Provincie en Rijk sprongen echter bij. De aanbesteding geschiedde op 7 juni 1890. Op 2 november
1892 kon de sluis al in gebruik worden genomen en op 21 november 1893 waren alle werken aan
de sluis, die 35 meter meer landinwaarts was gelegd ten opzichte van de oude sluis, gereed. Totale
kosten: 205.567,77.(67)
Tijdens de bouw was men op grote moeilijkheden gestuit, waar het ging om het drooghouden van
de bouwput. Regelmatig moest de uitvoering van het metselwerk worden stil gelegd, omdat er
teveel water in de bouwput stond. Het behoeft dan ook geen verwondering te wekken, dat al
spoedig reparaties aan de sluis noodzakelijk waren, zoals in 1904. Er deden zich toen in de
schutkolk verzakkingen en verdiepingen voor. Ook bleek, dat het inkankeren van de betonvoet
onder de kolkmuren steeds verder ging.(68)
Wij willen dit tobberige gedeelte van ons verhaal over de Goese sluizen afronden met de
vermelding, dat in 1936 en in 1944 grote reparaties aan de sluis werden verricht. Vlak voor de
komst van de geallieerden, op 29 oktober 1944, vernielden terugtrekkende Duitsers de sluis. De
reparaties werden in datzelfde jaar nog uitgevoerd door de Koninklijke Maatschappij de Schelde te
Vlissingen. De sluis heeft dienst gedaan tot in december 1985.(69)
Werkzaamheden aan en in de haven
Alvorens wij echter overgaan tot de beschrijving van de totstandkoming van de vierde sluis richten
wij onze blik eerst op de haven van Goes, want daarover valt ook het nodige te vertellen.
37
