Noten.
GOES IN HAAR SAS
Waren het bij de totstandkoming van de eerste drie sluizen doorgaans moeilijkheden op het
financiële en technische vlak, bij de in 1985 in gebruik genomen sluis mag men de factor
"financiën" zeker niet uitsluiten, maar daar lagen de moeilijkheden meer in het bestuurlijke vlak.
Onlosmakelijk bleek de sluis aan de Deltawerken verbonden. Wij willen het laten bij de
vermelding, dat het onderwerp "Nieuwbouw sluis" talloze malen op de agenda's van college van
burgemeester en wethouders en van de gemeenteraad werd geplaatst. Gewichtige beslissingen
moesten worden genomen, bijvoorbeeld over de afmetingen van de sluis en de beschikbaarstelling
van financiële middelen. Daar waar de ene Minister van Verkeer en Waterstaat alle medewerking
toezegde, trok de volgende alle toezeggingen weer in. Dat hield verband met de totaal uit de hand
gelopen kosten van de stormvloedkering in de Oosterschelde, die vele malen duurder uitviel en veel
en veel later gereed kwam dan de bedoeling was. Het gemeentebestuur schakelde de Tweede
Kamer der Staten-Generaal in, verzond moties en in de Tweede Kamer werden vragen aan de
minister gesteld. De situatie was in de loop der jaren ook steeds nijpender geworden. Was de
toeristische vaart in omvang groeiende, onder meer door de in 1974 in gebruik genomen
aanloophaven, het vrachtverkeer betaalde wel de tol. Een aantal bedrijven verliet Goes. Plannen
met potentiële kandidaten voor vestiging konden de prullenbak in.
Het gemeentebestuur slaagde er echter in om met het Ministerie van Verkeer en Waterstaat tot een
vergelijk te komen. In 1982 kon de gemeente rekenen op een rijksbijdrage van vijfentwintig
miljoen gulden. Nog in dat jaar werd een begin gemaakt met het bestek klaar maken van de
plannen. De aanbesteding volgde in 1983 en op 2 december 1985 voer het eerste schip om 06.00
uur de nieuwe sluis binnen. Goes kon in haar Sas zijn!
1. Dekker, Zuid-Beveland, blz. 71, 95, 96, 101-103.
Oele, Rozemarijndijkje, blz. 34, 37.
2. A.S.G. inv. nr. 2, fol. 3r-3v. Privileges van 1266 november 3, 1267 maart 25, 1355 augustus 1.
3. Arch. Blois, inv. nr. 654, rekening 1389/1390, fol. 3v, 5r.
4. Arch. Blois, inv. nr. 653, rekening 1384, fol. 3v, 4r, 5r.
5. Arch. Blois, inv. nr. 654, rekening 1389/1390, fol. 3v.
6. Arch. Blois, inv. nr. 655, rekening 1396/1397, fol. 5r-6v.
7. Van Mieris, Charterboek, III, blz. 667.
8. A.S.G. inv. nr. 5, fol. 57r-v. Privilege 1442 mei 7.
9. Arch. Hof van Holland, inv. nr. 7, fol. lOr-v. Privilege 1445 juni 20. De watergang tussen Kloetinge en Goes kwam ook nog
aan de orde in dit stuk van Filips de Goede. Dit binnenwater, essentieel voor het marktbezoek aan Goes in de natte
wintertijd, was zeer versmald en daarom van onnut geworden. Schepenen van het buurdorp van Goes kregen opdracht om
hierin verbetering te brengen. En passant werd de dijkgraaf bovendien nog gemachtigd om een stuk van de Zwake af te
dammen. Zie hiervoor ook Dekker, Zuid-Beveland, blz. 255, 256.
10. De Vries, Watermolen, blz. 23, 24.
11. Van Mieris, Charterboek, IV, blz. 1984,1985. Akte 1436 augustus 10.
12. Van Empel en Pieters, Zeeland, II, blz. 397.
13. Ter vergelijking: enkele bladzijden verder in het oudste voorbodenboek van Goes is een tarieflijst opgenomen van de Tol
van Yersekenoord. Deze beslaat niet minder dan acht bladzijden.
Zie A.S.G. nr. 675, fol. 162v. 1451 z.d. Ibidem, fol. 164r-167v. Z.j. (tweede helft vijftiende eeuw).
14. A.S.G. inv. nr. 675, fol. 68v-69r. Ordonnantie voor de scipluden. Z.j. (tweede helft vijftiende eeuw), art. 4.
15. Thielemans, Bourgogne et Angleterre, blz. 215, 268, 312, 317, 331, 340. De Goesenaars vestigden zich in de periode 1435-
1467 in Buckingham, Colchester, Hertford, Hoddlestone, Massingham, Southampton, Southwark, Tottenham. Ibidem,
blz. 506.
16. A.S.G. inv. nr. 1, blz. 61-75. Ordonnantie van de draperie. 1449 z.d. Art. 1-3.
17. A.S.G. inv. nr. 676, fol. 62v-63r. Overeenkomst van 1477 mei 24. De Schotten waren: Andries Moer, Johannes Collen,
Willem Hijl, Lodewijck Laeres, Robrecht van Overdel, Thomas Collen, Jan Donckenzoon, Daniël Hijl, Willem
Andrieszoon, Thomas Gillespaij, Doncken Londores, David Prat, Ridseert Henricxzoon, Jan Nicolszoon, David Gifhem,
David Robrechtszoon, Jacop Robrechtszoon en Andries Bracka.
18. RAZE. inv. nr. 1737, fol. 114r. Overeenkomst van 1497 september 25.
19. A.S.G. inv. nr. 675, fol. 106v. Verklaring van 1459 maart 29.
20. Verhoeven, Mirakelboek, blz. 134.
43
