G.J. LEPOETER
12. Tijdens de ambtsperiode in Kapelle van ds. G. Feijkema (1779-1788) werd het trouwboek op een zodanige
wijze bijgehouden, dat er geen enkele zekerheid is over de huwelijken gedurende deze periode. (Lepoeter.
Kerk Kapelle. pag. 202)
13. De krappe financiële positie van de kerk wordt onderstreept door het feit dat de kerkenraad in 1817 moest
besluiten om het zitplaatsengeld van 60.— te verhogen naar 120.—. Dit met name om deze bijdrage aan
de voorlezer te kunnen blijven betalen. (Lepoeter. Kerk Kapelle, pag. 367)
14. GAK. Oorspronkelijke aanwijzende tafels Kapelle 1832, alfabetische toegang eigenaren, (kaarten
opgemaakt 1823)
15. RAZ94. Inv.no.68.
16. Visser. Vernieuwing lager onderwijs in Zeeland, pag. 61, 62.
17. RAZ45. Inv.no. 18.
18. RAZ45. Inv.no.4, verslag S. Th. Huët 4 maart 1806.
19. De woning van Johannes Staal was de huidige woning no. 39 aan het Kerkplein. De ruimte tussen de
woningen Kerkplein 37 en 39 hoorde hierbij.
20. RAZ94. Inv.no.22, tabel J. ab Utrecht Dresselhuis 14 december 1848.
21. De naam van de schoolmeester Willem Bartjens (1569-1638) - eerst te Amsterdam, later te Zwolle - leeft nog
voort in de schertsenderwijs gebruikte uitdrukking "volgens de rekening van Bartjens", dit is: zo nauwkeurig
berekend als mogelijk is. Bartjens heeft zich namelijk in zijn tijd beroemd gemaakt door een rekenboek, als
"Cijfferinge" voor het eerst verschenen in 1604, in 1633 verscheen "Vernieuwde cijfferinge", dat talloze
malen werd herdrukt en later werd herzien. Het mag opmerkelijk genoemd worden dat een lesboek, al is het
in een vernieuwde vorm, meer dan twee eeuwen in gebruik blijft.
22. Visser, Vernieuwing lager onderwijs in Zeeland, pag. 65. 66.
23. Encyclopedie van Zeeland, deel I, pag. 459.
24. RAZ45. Inv.no.5. notulen, pag. 135.
25. Visser, Vernieuwing lager onderwijs in Zeeland, pag. 71
Zoals dat in de eerste drie districten in 1807 is gebeurd, worden nu ook de scholen in Zeeuws-Vlaanderen in
rangen verdeeld. Meer dan de helft van de Zeeuws-Vlaamse scholen behoort tot de laagste rang. wat inhoudt
dat naar de mening van de schoolopzieners het allereenvoudigste leerprogramma - lezen, schrijven en
elementair rekenen - voor de jeugd die deze scholen bezoekt, voldoende is. Als we deze classificatie
vergelijken met die van de eerste drie districten wordt het predikaat "achterlijk", dat vele jaren met
betrekking tot Zeeuws-Vlaanderen en in het bijzonder tot het district van Axel en Hulst zal worden gebruikt,
duidelijk.
26. RAZ45. lnv.no.12, schrijven Gedeputeerde Staten 30 november 1815.
27. RAZ45. Inv.no.5, notulen, pag. 140.
28. RAZ45. lnv.no.6, notulen, pag. 5lr t/m 52r.
29. RAZ45. Inv.no.6. notulen pag. 120rt/m 121 v.
De onderwijzer te Biezelinge is Johan Adam Otten. geboren te Middelburg op 14 mei 1789. Hij heeft de
derde rang behaald op 8 april 1812. (hij is dan ondermeester in de school te Koudekerke) In Biezelinge
begint hij als onderwijzer op 14 juli 1813 en hij blijft er tot 1834. wanneer hij naar Middelburg vertrekt.
30. RAZ45. Inv.no.6, notulen, pag. 134r.
31. RAZ45. lnv.no.6, notulen, pag. 140v.
32. RAZ45. lnv.no. 18.
33. Lepoeter. Kerk Kapelle, pag. 367-369, 473-478.
34. Lepoeter, Kerk Kapelle, pag. 371-372.
35. De taak van het bijhouden van de gemeenteregisters niet te verwarren met de ambtenaar van de burgerlijke
stand. Het bijhouden van de registers werd na het overlijden van Johannes Staal in 1827 overgedragen aan
zijn zoon. de kleermaker Pieter Staal. (GAK. Inv.nos. 36 en 120)
36. RAZ 170.1. Inv.no.24.
37. RAZ170.I. Inv.no. 14, notulen kerkenraad 4 juli 1827.
38. RAZ45. Inv.no.6, notulen, pag. 199v.
39. Hendrik Sluijters is geboren te Ouwerkerk op Duiveland op 11 januari 1807. Wanneer het gezin van zijn
ouders - Jan Sluijters en Elizabeth van Damme - naar Bergen op Zoom is vertrokken, is onbekend. Hij trouwt
te Bergen op Zoom op 28 september 1826 met Maria Elizabeth Augustijn. Zijn beide ouders zijn bij dit
huwelijk aanwezig; zijn vader is dan winkelier. (Gemeentearchief Bergen op Zoom, huwelijken 1826) De
vermelding bij Nagtglas (Levensberichten van Zeeuwen, vierde aflevering, pag. 644) dat hij te Bergen op
Zoom in het weeshuis verbleef, is waarschijnlijk onjuist. In Kapelle worden in zijn gezin nog de volgende
kinderen geboren: Magdalena (1830), Joham Adam (1834). Adriana M. (1836), Christina (1839), Maria E.
90
