ONDERWIJS EN ONDERWIJZERS IN KAPELLE VANAF DE FRANSE TIJD TOT 1859
1841Lucretia 1844), Janna T. 1846), Hendrik 1849). Deze laatste overlijdt reeds in 1850. (GAK,
bevolkingsregister).
40. RAZ170.1. Inv.no.31.
41. RAZ 170.1. Inv.no.30.
42. Lepoeter, Kerk Kapelle, pag. 123-125.
43. Archief stad Goes, Maandboekje der Stad Goes en eilanden Zuid- en Noord Beveland 1829 no. 1-2, pag. 1-
14.
44. E Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen, tweede deel. Middelburg, 1893, pag. 644. De "goede bekende"
waarover Nagtglas schrijft, was waarschijnlijk oud-schoolmeester Joost van der Baan te Wolphaartsdijk,
iemand die Nagtglas veel heeft geholpen en tijdgenoot van Sluijters.
45. Als noot 38.
46. Visser, Vernieuwing lager onderwijs in Zeeland, pag. 178.
47. RAZ94. Inv.no.81
48. RAZ94. Inv.no.80.
49. Bijlo, Kroniek van Kapelle, pag. 198.
50. Als de schoolopziener op 20 januari 1836 de school in Kapelle bezoekt, wordt er les gegeven uit Sluijters'
Practisch Cijferboek voor de scholen ten platten lande. (RAZ94. Inv.no.70) De derde druk van dit boek
verschijnt in 1841 bij Joh. Noman en Zoon te Zaltbommel. (De Bree, pag. 141)
51. F. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen, eerste aflevering, Middelburg, 1888, inleiding.
52. Als noot 44.
53. Visser, Vernieuwing lager onderwijs in Zeeland, pag. 156.
54. De Bree, Het platte land leert lezen en schrijven, pag. 129-142.
In zijn bijdrage aan het jubileumboek van J.B. Wolters' Uitgeversmaatschappij te Groningen besteedt L.W.
de Bree eveneens aandacht aan het werk van H. Sluijters, echter uitsluitend wat zijn rekenboeken betreft. I.J.
Brugmans (red.) Honderd vijfentwintig jaren arbeid op het onderwijsterrein, 1836-1961, Groningen, 1961.
55. RAZ45. Inv.no. 13.
56. RAZ45. Inv.no.7, notulen, pag.l06r-v.
57. Kwekelingen zijn meestal oud-leerlingen die de onderwijzer assisteren, in ruil waarvoor hij hun het vak leert.
Omdat ze nog erg jong zijn en geen examen hebben afgelegd, verrichten ze hun werk onbetaald. Pas als ze
zeventien jaar oud zijn mogen ze hun eerste examen afleggen. Als ze dan de vierde rang hebben behaald,
kunnen ze trachten als ondermeester aan de slag te komen.
58. In de wintermaanden wordt behalve de normale dagschool, ook avondschool gehouden, van ongeveer vijf
uur in de namiddag tot meestal zeven uur. De avondlessen worden bezocht door jongeren die, omdat ze
moeten meehelpen de kost te verdienen, de dagschool voortijdig hebben verlaten. Er zijn echter ook jongens
die zowel de dag- als de avondschool bezoeken. Op de avondschool wordt in dezelfde vakken les gegeven
als op de dagschool.
59. Als noot 55.
60. RAZ45. Inv.no.7, notulen, pag. 81v.
Inenting met koepokstof doet bij de mens een zekere immuniteit ontstaan tegen de gevreesde pokziekte. De
werking hiervan werd ontdekt door de Engelse arts Edward Jenner en voor het eerst uitgevoerd in 1796.
61. Dit is de eerste keer dat er in de school te Kapelle sprake is van de aanwezigheid van een ondermeester.
Willem van de Linde (geboren te Kapelle op 20 september 1821) behaalde de vierde rang op 15 oktober
1840, de derde rang op 15 april 1841 (hiervoor was hij in oktober 1840 afgewezen) en de tweede rang op 11
april 1844. Hij was hoofd van de school te Biezelinge van 1845 tot 1885.
62. RAZ94. Inv.no.70.
63. RAZ94. Inv.no.72.
Cornelis Weststrate (geboren te Kapelle op 25 januari 1826) is als kwekeling bij meester Sluijters begonnen.
Hij heeft ondertussen de vierde rang behaald. Op 19 juni 1845 doet hij examen voor de derde rang. Uitslag:
"wegens onvoldoende ervarenheid in lezen, schrijven en rekenen en de manier van onderwijs bij 4e rang
gelaten".
64. Visser, Vernieuwing lager onderwijs in Zeeland, pag. 191-192.
65. Als noot 48.
66. Wet van 3 april 1806.
Art. 18. Allen, die, de Algemeene Toelating tot het geven van Onderwijs verkregen hebbende, zich aan
plichtsverzuim, overtreding of weerstreving der Algemeene Wet of aan blijkbaar wangedrag schuldig maken,
zullen voor de eerste maal met de opschorsing hunner Acte van Algemeene Toelating voor den tijd van zes
weken, en voor de tweede maal, met volkomen intrekking dier Acte worden gestraft, verliezende daarmede
91
