De schilder Marinus belicht stadgenoot Cornelis van der Mare:
Reymerswale, Zuid-Beveland en de vloed van 1530
DE SCHILDER MARINUS VAN REYMERSWAEL
door Adri Mackor
Wie was Marinus van Reymerswale? De feiten
In de eerste helft van de 16e eeuw leefde in de stad Reymerswale een schilder, genaamd
Marinus Claeszoon. Zijn schildersopleiding kreeg hij in Antwerpen, waar hij in 1509
leerling was. Hij moet een bijzonder man geweest zijn, omdat hij daarvoor aan de
Universiteit van Leuven heeft gestudeerd. De inschrijving in 1504 spreekt van „Marinus
Nicolai de Romerswalis, Traiectensis diocesis", dus afkomstig uit het bisdom Utrecht,
waartoe Zuid-Beveland toen behoorde. Zijn geboortejaar moet daarom in of kort voor
1490 hebben gelegen. Van zijn ouders weten we niet veel, rijk zijn ze niet geweest, omdat
Marinus vermeld wordt onder degenen, die wij tegenwoordig beursstudent noemen. De
overlevering noemt zijn vader de onbekende schilder Nicolaes van Zierikzee. die in 1475
vrijmeester was in Antwerpen."
We weten ook niet zeker wat hij gestudeerd heeft, rechten of de vrije kunsten. Gezien zijn
voorkeur voor het uitbeelden van taferelen uit de wereld van geld, recht en
(stads)administratie, en ook vanwege zijn fraai Gothisch (klerken)handschrift denk ik dat
hij rechten heeft gestudeerd en lange tijd een beroep heeft uitgeoefend, waarin hij zijn
rechtskundige vaardigheden nodig had, inclusief het lezen en schrijven van Latijn. Het is
opmerkelijk dat zijn gedateerde schilderijen gemaakt zijn tussen 1533 en 1545. dus vrij
laat in zijn leven.
Het aantal bewaard gebleven werken schat ik rond 30. met een aantal twijfelgevallen: echt
of kopie. Daarvan hangt een aantal goed zichtbaar in zulke beroemde musea als het Prado.
het Escorial en Thyssen-Bornemisza in Madrid, de Hermitage in Sint Petersburg, de
National Gallery in Londen, het (Koninklijk) Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen
en Gent en in eigen land nauwelijks zichtbaar in de studiezaal van ons Rijksmuseum. Het
zou de Gemeente Reimerswaal sieren als er een straat naar haar vermoedelijk meest
beroemde inwoner uit de geschiedenis zou worden genoemd. Dat zoiets nog niet gebeurd
is, komt misschien voort uit de slechte reputatie, die Marinus in de literatuur (o.a.
encyclopedieën) geniet. Hij zou namelijk in 1566 in Middelburg aan het beeldenstormen
hebben deelgenomen (in Reymerswale heeft nooit een Beeldenstorm plaatsgevonden).
Echter, zoals ik in een artikel aangetoond heb, is hier bijna zeker sprake van een
persoonsverwisseling." Bovendien wordt hij door Guicciardini in zijn (Italiaanse)
beschrijving van de Nederlanden, voltooid in 1566, onder de overleden kunstenaars
genoemd, waarschijnlijk terecht.
Welke onderwerpen schilderde hij?
Allereerst valt op dat hij weinig thema's gebruikt, die bijna elk in een aantal herhalingen
geproduceerd zijn. Op zichzelf hoeft dat niet te verbazen, omdat zijn tijd en zijn omgeving.
Zeeland was toegangspoort voor de wereldstad Antwerpen, gekenmerkt worden door een
sterke economische groei, toenemende welvaart en macht van de gegoede burgerij en de
77