WAT IS KUNST?? 0//cfW-/4/#5 J3\ z^z// ax h -‘-V f>?z - e/z /zz/zfz/z/r/f/z^: (ZlZ'Tg- e/z tw. Moeizaam werd ik wakker uit een vermoeiende slaap. Gedachten dwarelden als bladeren van een herfstige boom door mijn hoofd. Ik probeerde er greep op te krijgen. Langzaam kwam een mistige helderheid omhoog die er voor zorgde dat ik weer wist wat er aan de hand was. Eén zin bonkte hierbij als een neonreclame bij nacht op het natte asfalt: "Wat is kunstwat is kunst...?". Menigen, feiten, gedachten, opinie's wat een woorden, zin nen, verhalen waren mijn pad gekruist. Voorzichtig stond ik op. Met mijn voeten schoof ik wat kunstbladen opzij. Tableau, Kunstbeeld, Metropolis M, Wolkenkratzer, Nike, Art das Kunstmagazin, letstelezen, mijn god. God? Kunst? Kunst als religie? Laat ook maar. Wat is Kunst? Ik herinnerde mij de antwoorden van wat mensen die het zouden kunnen weten. Zo was er W.Weber, directeur van het Stedelijk Museum in Vlissingen. Als directeur liet hij weten de visie van het college van burgemeester en wethouders te onderschrijven, zoals het ook van een ambte naar verwacht wordt. Boeiender was zijn persoon lijke mening. Na een diepe zucht begon Weber om ongeveer een uur later te eindigen, mij licht duizelend met de hoorn van de telefoon in de hand achterla tend om later door de in gesprekstoon weer op aarde te belanden. Dus zo zat het in elkaar. Kunst is een anachronisme, restant van het filosofisch theoretisch dillema dat begon eind achttiende, begin negentiende eeuw. Het gevecht tussen de Natur- en Geisteswissenschaften. Dit zei me wei nig. Na het begrip wetenschap omgezet in onder- zoekdiscipline en alle 'ismen' naar de schroot hoop verwezen te hebben, kwam Weber tot de uitspraak dat kunst behoort tot het geheel van cultuur en er niet boven staat. Dit ondanks de pogingen van recensisten, museumdirecteuren, tentoonstellingsbouwers en aanverwante artike len. Deze zorgen er slechts voor dat kunst geïsoleerd wordt. Hierna werd het begrip kunste naar vervangen door vormgever en de plaats van de vormgever bepaald tussen ander onderzoekers zoals artsen, architecten, Louis Pasteur, Nietzsche en nog vele anderen. De kunst kan volgens Weber dan ook op twee manieren genoten wor den: op symposia e.d. zoals andere onderzoekers het nu ook plegen te doen, of op een populair dere manier zoals kunst op televisie in dezelfde context als waarop de wetenschappen momen- Kortom het moet emotioneel zijn en de echte kunst ontdek je met instinct. Woorden, feiten, meningen en studies doen er niet toe, de bliksem moet inslaan, liefde op het eerste gezicht. Interessant, want de consequentie hiervan is dat kunst niet zozeer door de individualiteit van de schepper kunst wordt als wel door de ontvanger. Dit bood perspectieven. Duizend mensen kunnen in principe dus evengoed kunst maken als de een zame kunstenaar. Op die manier zou een film waar vaak tientallen mensen aan meewerken ook kunst kunnen zijn. Om hier zeker van te zijn belde ik Paul de Nooyer de enige echte filmer die Zeeland rijk is, begreep ik uit het artikel over hem in de vorige letstelezen. Kunst en filmkunst bestaan. Die zekerheid kreeg ik van P. Daar waar geprobeerd wordt een toe schouwer of jezelf anders naar de realiteit te laten kijken dan gebruikelijk en dit gevisualiseerd of hoorbaar gemaakt wordt, daar wordt kunst ge maakt. Kunst is een vorm van communicatie. Het aantal 'toeschouwers' dat bereikt wordt doet er niet toe ook niet wanneer, al zou je allang dood zijn, hoofdzaak is dat het uitgezondene van de kunstenaar ooit ontvangen wordt. Als dit dan ook teel voor een groot publiek duidelijk gemaal worden. Hiernaast nog betere onderwijsmethi> den om zo tot een kritisch en mondig publiek t komen. Dit alles zal er voor zorgen dat kunst uj het semi-religieus hoekje van voomoemde kun<- bonzen komt en zich weer onder de mensen kat bewegen zoals het ook een paar eeuwen geleden gebeurde. Van Gogh bij de bakker en de slager heeft een Rembrandt. Tot slot kwam W.Weber nog tot de conclusie das alle goede vormgevers of onderzoekers op dezelf de manier bezig zijn. Allen staan open voor alle disciplines en gebeurtenissen en kunnen door creatief te werken en denken deze ook naar hun I eigen disciplines vertalen. Het duizelen werd mij niet minder. Ik moest verder zoeken. Andere disciplines vinden. W zou een goed tegenoverliggend beeld kunnen maken. Mode. Natuurlijk, mode. Iemand dit daar veel vanaf zou moeten weten is Gerda Boersma, moderedactrice van de Provinciaal Zeeuwse Courant. Haar dus meteen gebeld. Hier geen duizelingwekkende woordenvloed waarin de "Waarheid" ergens ronddreef. Een heldert uitleg kabbelend als een koel bergbeekje volgde op mijn vraag of mode kunst is. Allereerst moest het begrip kunst verklaard wor den. Kunst is volgens Boersma de innerlijke drang tot creëren. Dit natuurlijk met nuances. Mode was dus ook kunst. Mits deze mode vol deed aan een aantal voorwaarden. Ze verdeelde de modewereld in drie takken: de echte kunste naars, de tussenliggers en de confectionairs. Van de laatste is niets te verwachten. Zij stelen dt kunst. Echte kunstenaars maken hun mode vanuit de innerlijke drang tot creëren dus, daarbij is hun ambachtelijke kant ook bijzonder ontwikkeld. Zo ontwerpt de echte modekunstenaar zelf zijn stof fen, bepaalt kleuren, maakt een interessant lij nenspel en weet dit alles in de juiste balans neer te zetten. Maar het belangrijkste is de tijd waarin hij dit doet. Volgens Boersma kenmerkt de ware modekunstenaar zich door het being in The1 Right Place at the Right Time'. Als waar kunste-1 naar noemde ze Christian Lacroix die afgelopen jaar als een komeet omhoog schoot. In de tussenliggende zone noemde Boersma Moses Talusa die op zeer creatieve wijze zich be zig houdt met het draperen van grote stukken tof tot een kledingstuk. Evenals W.Weber vindt Gerda Boersma dat- de vraag wat kunst is alleen olgens strikt eigen subjective criteria beant- oOrdt kan worden. Dat had ik dus al bereikt. gunst is individueel. Klopte dit? Hoe zat dat dan et toneel en theater waar mensen samen tot een 'kunstwerk' komen. Was dit dan geen kunst? Opnieuw pakte ik de telefoon. Met trillende hand draaide ik telefoonnummers. Ik probeerde toneelgroep Dodd, geen gehoor. Ik probeerde het Steunpunt voor kunstzinnige vorming etc., Huybrechts, niet aanwezig. Bij Uit in Zeeland kwam ik terecht bij Peter de Quelery, Jan de la Mar was niet aanwezig, die als interim woord voerder slechts kon vertellen dat mijn vraag erg moeilijk was en dat een borrel erbij mischien tot een oplossing zou kunnen voeren. Dit laatste was dan uiteraard wel zijn persoonlijke mening. Hij kon me dus slechts doorverwijzen naar Jan de la Mar, die zeker gezien zijn naam, mij een oplos sing zou kunnen bieden. Dat moest dan maar even wachten. Ik wilde nü een antwoord. Mij schoot te binnen dat popmuziek ook wel kunst genoemd wordt, zeker als ze grensverleggend is. Het Beest in Goes zou hier meer van kunnen we ten. Programeur van Het Beest, Chris Tangelper, vertelde dat hij mijn vraag overbodig en onzinnig vond. Te moeilijk gedoe, daar hield hij zich niet mee bezig. Hij programed! zonder bijbedoelin gen en als het maar aardig is is het voldoende. Het programma spreekt voor zich en als ik dat een jaartje zou volgen zou er mij wel wat duide lijk worden. Zweet begon op mijn voorhoofd te parelen. Al vrijdagmiddag en ik wist nog steeds niets. Hoewel mij natuurlijk al veel duidelijker gewor den was. Ik probeerde verder. Cartrouble, Duo Top Honderd natuurlijk, musi cus Jaap van Boven die naast het musiceren in voornoemde muziekgezelschappen ook free lance schreef voor o.a. een muziektijdschrift in Zeeland. Ook componeert hij. Moeizaam draaide mijn vinger de kiesschijf. Mijn stem begon gebar sten te klinken. Overdonderd door mijn vraag begon J. te proberen duidelijkheid te scheppen. Allereerst verdeelde hij de popmuziek in twee soorten: de alternatieve en commerciële. Evenals in de modeconfectie houdt de laatste zich slechts bezig met het stelen van de goede ideeën die bij de eerste hoog komen. Daarna werd de term popmuziek vervangen door hedendaagse mu ziek Hij merkte op de de grenzen tussen de twee erg vaag waren en vaak door vreemdsoortig ge drag van de 'alternatieven' werd alternatieve mu ziek die sucses kreeg afgeschreven. Het leek erop dat succses dus taboe is voor echte kunst. Dit gold niet voor hemzelf. Het criterium wat hij nam om echte kunst te ontdekken is het simpelweg blijven hangen van een lied dat op een gewone gitaar zonder verdere techniek gemaakt wordt.

Tijdschriftenbank Zeeland

Ietstelezen | 1988 | | pagina 2