stad om met het krijgsvolk te beraadslagen over de overgave. Voor het
geval dat zij niet geloofd werden, boden zij aan dat een van hen als
gijzelaar zou achterblijven en dat er een Spaanse hopman met hen zou
meegaan naar de stad om te zien hoe alles verliep. Ze zeiden dit alles
met zoo'n betrouwbaar gezicht dat men hen ongehinderd liet doorgaan,
in de meening dat zij de waarheid spraken. Mannen van edelmoedige
inborst als deze officieren worden lichtvaardig bedrogen, zoowel in
oorlog als na vrede".
KAASKENSWATER
Na 1953 is vanzelfsprekend de vrees voor oprukkend water sterk toege
nomen. Maar in het verleden is de waterwolf niet altijd als vijand be
schouwd; soms zelfs te hulp geroepen. Ook zij die belast waren met
de verdediging van het Zierikzee se stadsdomein, zochten hun heil in
inundaties. Jhr. Arend van Dorp 16), de commandant van Zierikzee,
greep dit beproefde middel aan. Bij de belegering van Alkmaar en Lei
den was dit wapen doeltreffend gebleken.
Op bevel van Van Dorp werd zonder dralen de sluis in de Leverdijk ten
noorden van de Zelke geopend. Burgemeester Cornelis Claes 17) te
kent aan in zijn kroniek:
"Den 3en dag october liepen eenige van de consistorie, de minister,
met een deel matelots 18) en soldaten met spaden en andere instru
menten (en) staken den dijk door aan de zuydzijde van de kerke te Bor-
rendamme in 't perriculeuste van 't geheele landt, dewelke ik geerne
met Claas Jan Hermansen Hubert belet zoude hebben. Dan ons werde
geseyt van Gerrardus de minister 19), die ons op de straatweg tege-
moete kwam, als wij hem van ons concept herhaalt hadden: op soo lief
als wij ons lijf hadden, dat wij daar niet omtrent komen en zouden, dan
konden wij dese maal onse halsen behouden; dat wij wel een ander land
vinden zoude. Sulks dat wij om de grooten regen op 't nieuwe hoofd
bleven en diezelve landbedervers en deurstekers wierden dien dage
meester van haar werk. Of 't God gelievde dat het uyt de memorie der
menschen ware" 20).
Met groot geweld stroomden de wateren Schouwen binnen en bezorgden
aan Mondragon en zijn troepen zoals de bedoeling was, zeer grote over
last. Deze bekwame veldheer, die aan tal van moeilijkheden het hoofd
wist te bieden, slaagde er ondanks enorme inspanningen niet in de gaten
te doen dichten. Zo was er bijvoorbeeld in de Leverdijk een opening ge
slagen van wel honderdveertig meter wijd, die bij laag water nog vijf
tien meter diep bleek te zijn. Hoewel deze situatie voor de vijandelijke
legereenheden bijzonder hachelijk was, leverde zij ook voor de geïso
leerde stad risico's op. Het water stond hier en daar zo dicht tegen de
stadsmuren, dat nu en dan brokken steen werden losgewoeld en naar
benedenkwamen 21).
De Spanjaarden hadden op dit moment geheel Schouwen-Duiveland onder
controle, met uitzondering van Zierikzee en de vesting Bommenede.
Tegen de zin van Mondragon in werd niet eerst een aanval gewaagd op
Zierikzee, maar werd besloten Bommenede in te nemen 21).
19