het Noorden opvolgde, tegen den zin van den Duitschen koning Albrecht I als
Opperleenheer. Nu zaten zoowel Vlaanderen als Zeeland echt „in de tang"!
We naderen nu 1 3 0 2, de roemruchte slag bij Kortrijk, 11 juli en terwijl
heel weerbaar Vlaanderen was uitgerukt, het Fransche invasieleger tegemoet,
had 's graven tweede zoon, van het noorden uit, het weerloze Vlaanderen
lafhartig geplunderd en gebrandschat, (prof. dr. P.J. Blok, „Geschiedenis
van het Nederlandsche Volk" I, blz. 157 e.v.)
De slag bij Kortrijk, 1302, op den Groeninger kouter, kan men het Waterloo
der Middeleeuwen noemen en de eigenlijke strateeg aan Vlaamsche zijde was
....onze Zeeuwsche (Schouwsche!ridder: Jan van Renesse. Onder de honder
den gesneuvelden in dezen Gulden sporen slag" vond men, aan Fransche zijde
gevallen, o.m. het lijk van den oudsten zoon van den graaf van Holland-
HenegouwenJan van Oostervant!
En dan krijgen wij als de terugzwaai van de slinger van een klok
13 0 4 de strafexpeditie van Vlamingen en Zeeuwen, onder leiding van Jan
van Renesse, naar het Noorden. Op 20 maart 1304 behaalde een Vlaamsch-
Zeeuwsche krijgsmacht op het eiland DUIVELAND een groote overwinning
op een Hollands-Stichtsche troepenmacht van den graaf van Holland-Henegou-
wen. Jan van Renesse als immer voorvechter van de Dietsche volkszaak (la
cause thioise) had hier wederom de leiding, tezamen ditmaal met den
Zeeuwschen edelman Florens van Borselen met aanhang.
Er ontstond een enorme wanorde in het Hollands-Stichtsche kamp; door de
duisternis misleid, gingen „Friezen" (Kennemers, öf lieden uit het Over-
sticht?) en Hollanders elkander te lijf! - Aldus vertelt ons „de Clerc uten
Lagen Landen bi der see" in z'n „Kronijk van Holland". Wie zich nog eenigs-
zins kon oriënteeren, trachtte door het zuigende zand van het strand (de
slikken) de schepen te bereiken. Velen bleven steken en werden afgemaakt.
Anderen werden gevangengenomen, waaronder o triomf! de bisschop van
Utrecht, Guy van Avesnes. Deze laatste werd afgevoerd naar Vlaanderen, en
op het grafelijk slot van Wynendale (bij Torhout) geïnterneerd
De nederlaag was voor de Avesnes een enorme ramp 1). Velen van hun trouwe
edelen, zoowel uit Holland als uit het Sticht, alsmede vele burgers, waren
in het strijdgewoel omgekomen; o.a.Nicolaes Persijn, Dire van Haerlem;
en uit het Sticht: Zweder van Beverweerd, Dirk van Zuilen en de proost van
St. Salvator te Utrecht: Dirk van Hoorne-Altena. Jonker Willem van Aves
nes, die als wonder aan de hand zijner vijanden ontkomen was verschanste
zich met enkele getrouwen in de stad Zieriks-ee.
Een Vlaamsche krijgsmacht voer op tot bij Geervliet (aan de Bornisse) en
uitgezonden boden vonden de bevolking van Holland benoorden de Maas (tot
aan Haarlem of Leiden toe) bereid om Gwijde van Vlaanderen als Heer te hul
digen 2)Het kon de steden in Holland weinig „bommen" of daar een Avesnes
of een Dampierre heer en meester zou zijn.
Intusschen rukte Jan van Renesse met een kleine troepenmacht op naar
Utrecht, waar hij er gemakkelijk in slaagde „de Wet te verzetten"
(zooals dat heet)en de gilden aan de macht te hel
pen; zooals in Vlaanderen het geval was.
Vertel ik nu niets over den „legendarischen" slag aan het Manpad bij Haar
lem, anno 1304, en over de „heldenrol", die de befaamde Witte Van Haemstede
daarbij zou hebben gespeeld? Neen! Bepaaldelijk niet; „et pour cause",
want weliswaar schijnt Witte van Haemstede uit Zieriks-ee naar Holland te
106
