VERKLARENDE NOTEN; AANHALINGEN UIT GEBRUIKTE BRONNEN EN
GERAADPLEEGDE WERKEN
1) In: Kroniek van het land van de zeemeermin (Schouwen-Duiveland) 1976
(le jrg)p.61. Verder aangehaald als Kron. zeem. (Sch.-D.) met jaar
tal en jaargang.
2) Van deze misprijzende beoordeling geeft o.a. drs. Lieuwe Pietersen in
zijn Taalsociologie, minderheden, tweetaligheid, taalachterstand (Gron.
1976), p. 115-117 enige bewijzen.
3) In Noord-Frankrijk (Frans-Vlaanderen) verscheen onlangs een leerboek
voor het Vlaams van de Westhoek (Jean-Paul Sepieter, Vlaemsch Leeren,
Westhoek-éditions, Duinkerke/Dunkerque 1978)
Vele Zeeuwen mogen zich verheugen over deze wederopleving van het met
hun eigen streektaal zo verwante Vlaams in het Franse „departement du
Nord". In een ander deel van Frankrijk met afwijkend taalgebruik, de
Elzas, ontdekten wij in juni van dit jaar, dat het gemeentelijk ener
giebedrijf te Straatsburg enige malen per maand voorlichting geeft „en
dialecte". Dit „dialect" is niets anders dan het Elzasserduits, dat
overal in de Elzas zeer veel gesproken (en geschreven!) wordt (zie:
„Elzas ervaart kolonisatie van twee kanten" door Jacqueline Wesselius,
De Volkskrant 28 jan. 1978)
4) Het onder deze titel oorspronkelijk in Zeeuws Tijdschrift, 2e jrg (1951-
52) gepubliceerde artikel werd kortgeleden herdrukt in: Hendrika Catha-
rina Maria Ghijsen 1884-1976 „herinneringen", van inl. en aant. voor
zien door M.P. de Bruin (Middelburg 1978)
5) Reeds vermeld in de eerste van de „Brieven uut Schouwen" van 26 jan.
1934 (deze „Brieven" verder geciteerd als Br. uut Sch. met (datum en)
jaar)
6) In Br. uut Sch. 25-1-35 kondigt „Joös" aan, dat hij „om d'aore weeke"
(eens per veertien dagen) zal gaan schrijven. Een van de twee weken
werd dan in principe gereserveerd voor de „toolenaer" Aorie van 'toekje.
7) Keesings Historisch Archief no. 183 (21-22 dec. 1934) en Dr. M. van
Blankenstein, Het jaar 1934 wereldgeschiedenis, Zeist z.j. (blijkens
aantekening van de schr. persklaar in jan. 1935), blz. 47 en 65. Deze
en andere ernstige vliegrampen in 1934 en '35 bepaalden sterk de ge
dachten van sommige kerkelijk-orthodoxe groeperingen op Schouwen-Dui
veland. Zie een advertentie in de Zier. Nieuwsb. van 14 okt. 1935,
waarin aangeboden wordt: „Ds. L.S. den Boer, „Ezeon Geber", Tijdwoord
in verband met de vliegtuigrampen" (verg. Br. uut Sch. 8-2-35)
8) „Zeeland door de bril van 1873" door Charles de Coster, met gravures
naar tekeningen van Adolf Dillens e.a., Amsterd./Antw. 1965 (oorspron
kelijke titel: „La Zélande")Nader aangehaald als De Coster, Zeeland
1873.
9) De Coster, Zeeland 1873, 55 en 56.
10) Door de literatuurhistoricus W.L.M.E. van Leeuwen aangeduid als „onheil
in de verte" (zie zijn „Drift en Bezinning", bekn. gesch. der nieuwe
Noord-Nederl. letterk., 2e dr., blz. 288 en volg., Amst./Antw. 1950).
11) Br. uut Sch. 14-10-35.
12) Voor de bezettingsjaren van 1940-45 werd deze houding reeds gesignaleerd
bij Isaak Babel, Russisch protestschrijver en dissident van het eerste
uur (zie Charles B. Timmer in zijn inleiding op Isaak Babel, Verhalen,
XIII - Amsterdam MCMLXVI)Na de Tweede Wereldoorlog werd deze instel
ling in geval van een nieuwe onderdrukking van de geestelijke vrijheid
132
