bouwen met haren vernielenden adem bereikte. En nu aan zich zeiven overge
laten, werd het toonbeeld van vernietiging volkomen. Boog en balk, gewelf
en bint, kapiteel en dak door de vlam aangegrepen, ploffen met verpletterend
geweld neder en beroeren de asch der sedert eeuwen ontslapenen in hunne
nooit gestoorde rustplaatsen; en splinters en spranken, op de adem des winds
drijvende, dwarlen met nog meerdere vernieling dreigende door de luchtruim-
te, tot dat alles, alles in den vuurstroom verzwolgen lag en wij evenals
weleer de zangers van Israel, naar onzen verwoesten tempel, met harten vol
weemoed, en oogen vol tranen omzagen. Zo zonk het schoonste en eerbiedwaar
digste pronkstuk onzer stad in puin en gruis, en bevestigde de treurige
waarheid dat alle werk van menschenhanden, dat al het ondermaansche vergan
kelijk is 29)
Al zijn de tranen sinds lang opgedroogd, toch bekruipt ons bij het zien van
de afbeeldingen en het lezen van de beschrijving van het schitterende orgel
van Zierikzee nog een gevoel van spijt, dat dit voortreffelijke orgel door
onvoorzichtigheid van loodgieters verloren moest gaan. Hiermee ging niet
alleen het grootste orgel verloren dat ooit in een der steden van Zeeland
werd gebouwd, maar ook een van de fraaiste orgels van geheel Nederland en
het meesterwerk van de grote orgelmaker Johan Hendrik Hartman Batz.
3. HET ORGEL VAN W. H. KAM EN H. VAN DER MEULEN
Zestien jaar na de brand van de St. Lievensmonsterkerk kwam op dezelfde
plaats een nieuwe kerk in klassicistische stijl gereed. Deze kerk was een
ontwerp van P. Huysers te Breda. De gelden door verzekering en Rijk ter be
schikking gesteld waren niet toereikend om dit kerkgebouw van een orgel van
een zelfde omvang als het Batz-orgel te voorzien, maar de kerkvoogdij kon
toch een instrument van behoorlijke omvang laten bouwen. De bouw werd op
gedragen aan W.H. Kam en H. van der Meulen te Rotterdam.
W.H. Kam werd in 1809 te Berkel geboren als de zoon van de predikant Samuel
Kam. Hij ontving zijn opleiding bij N.A. Lohman te Groningen en overleed
5 juni 1863 te West-Souburg. H. van der Meulen werd 25 juni 1810 te Leeu
warden geboren en bracht zijn leerjaren door bij de gebroeders Van Dam te
Leeuwarden. In 1837 vestigden beide orgelbouwers zich onder de firma Kam
en Van der Meulen te Rotterdam. Behalve het orgel te Zierikzee bouwden zij
orgels te Dordrecht (Bonifaciuskerk 1842) en Oudewater (Hervormde Kerk 1840)
Het werk van Kam en Van der Meulen draagt het stempel van hun leermeesters
Lohman en Van Dam, maar het is van een wat vlakker, romantischer karakter
30). Kam en Van der Meulen gaven het orgel te Zierikzee deze dispositie:
Hoofdwerk: Bovenwerk: Pedaal:
1.
Prestant 16'
1.
Prestant 8'
1.
Prestant 16
2.
Bourdon 16'
2.
Holpijp 8'
2.
Subbas 16'
3.
Prestant 8
3.
Viola di Gamba 81
3.
Violon 16'
4.
Roerfluit 8'
4.
Baarpijp 8'
4.
Octaaf 8
5.
Octaaf 4'
5.
Octaaf 4'
5.
Gedekt 8'
6.
Roerfluit 4'
6.
Open fluit 4
6.
Octaaf 4
7.
Octaaf 2
7.
Zachtgedekt 4
7.
Quint 6'
8.
Quint 3
8.
Woudfluit 2'
8.
Bazuin 16'
9.
Cornet 4-5 st.
9.
Echotrompet 81
9.
Trompet 8
10.
Mixtuur 4 st.
10.
Dulciaan 81
10.
Trompet 4
44