wel het feest van de onbevlekte ontvangenis als het feest van St-Anna aan
het eind van de vijftiende eeuw. De discussies over het vrij-zijn van de
erfzonde verleggen het accent automatisch naar de ouders en grootouders
van Maria, want aan de vruchten kent men de boom.
Hoewel de leer van de onbevlekte ontvangenis wel een rol speelt bij de
beeldvorming van de Heilige Anna, bestaat toch het gevoel dat dit aspect
te sterk benadrukt wordt. In die beschouwing wordt te weinig rekening ge
houden met invloeden vanuit het volk.
Anderen proberen de aantrekkingskracht van St-Anna in de late middeleeuwen
te verklaren door te wijzen op een opkomend familiegevoel in die tijd 27)
of de vele kroostrijke gezinnen. Onderzoek naar de functie van een heilige
is een complexe zaak, waarin recht gedaan moet worden aan het christelijke
karakter, maar bovendien aan de drijfveren van haar vereerders.
3. DE ANNA-VERERING OP SCHOUWEN-DUIVELAND
Het wordt tijd terug te keren naar Schouwen-Duiveland om te zoeken naar
uitingen die verband houden met de verering van St-Anna. In het nu volgen
de zijn de ons bekende vindplaatsen in kaart gebracht. Het commentaar bij
de meeste uitingen is summier, omdat veel belangrijke stukken verloren zijn
gegaan. Misschien dat archiefonderzoek in de toekomst nieuwe informatie
toevoegt.
(Naar van Deventer
zestiende eeuw
IJ wegkapel, hofje, gasthuis
O altaar
Q vicarie
O broederschap, gilde
beeld, schilderij
(X) bron
ia straatnaam
Z vindplaats niet exact
Uitingen van de Annadevotie op Schouwen-Duiveland.
I. Zierikzee
a. In Zierikzee hadden de binnenschippers zich verenigd in het St-Anna- of
schippersgildeAan het eind van de dertiende eeuw zijn er al contacten met
steden langs de Rijn tot in Duitsland (wijn)Ook de Rijnschippers te Kam
pen hadden St-Anna als patrones gekozen (veertiende eeuw)Juist de gebie
den langs Rijn en Maas kenden een vroege Annacultus en het ligt dan ook voor
de hand te veronderstellen, dat de keuze van de schippers om zich onder de
hoede van St-Anna te stellen ingegeven is door de contacten met deze centra
Een gilde richtte zich niet alleen op de materiële belangen der leden, maar
ook op de armenzorg (primair voor gildeleden) en het beoefenen van de devo
tie tot de schutspatro(o)n(es)Zo'n devotie was stevig verankerd in het
56
i