van f 150,-, vrijdom van Stadsimpositiën en een half last turf, en dit in de Couranten bekend te maken". Op 3 au
gustus 1745 delibereren de stadsbestuurders „op wat wijze een bekwame stadsvroedvrouwe in de plaats van Jan
netje de Blonde alhier zoude konnen worden beroepen, gepersuadeert sijnde, dat het Lange de noodsakelijkheijd
vereijst heeft, op zo een important point serieuselijk te denken", waarbij de op 31 juli genoemde emolumenten
weer worden aangehaald en nog de toevoeging volgt: „mits de vereijste bequaamheden hebbende sonder eenige
foumissementen aen de Stad te betalen". Op dezelfde dag wordt aan Maatje Mogge „om haare langwijlige goede
diensten" het tractement van f 150,- levenslang „gecontinueerd", terwijl aan Dana van Putte „zoo zij zig wel com-
posteert" de „survivance" van haar moeder wordt gegeven (zij wordt op 17 juni 1746 aangesteld).
„En alzo het beroepen van nog eene bekwame Stadsvroedvrouw de meeste acceleratie vereijst, geconsidereert de
eerstegenoemde tot hoge jaaren is gekomen en daar door merkelijk begint af te neemen", overweegt men voor
haar „eenige suppletoire middelen, waaruyt het gedespicieerde Tractement".
Invloed Rotterdam; Instructie
Uit de tekst der Raadsnotulen van 22 oktober 1745 blijkt een nogal intensief contact van de
vroedschap met het medisch onderwijs te Rotterdam. Het stadsbestuur vraagt dan namelijk
voor de keuze van een goede vroedvrouw ter vervulling van de vacante plaats door het over
lijden van Jannetje de Blonde advies aan „Dr. J. Nufleu en Vink, medicinae doctoren tot
Rotterdam". Deze beide medici waren in Rotterdam stadslectoren. Hun antwoord was, dat
„hun geen bekwamer is voorgekomen dan Magdalena Hopman het vroedvrouwe ampt tot
Rotterdam met succes excercerende". Aansluitend wordt een concept-instructie voorgedra
gen, „waer na de beroepene als Reets fungeerende sig sullen hebben te gedragen". Wij ne
men de tekst dezer instructie als bijlage I op.
Dr. Job Baster
Het is niet uitgesloten, dat de Zierikzeese arts Dr. Job Baster (1711-1775) hier een bemid
delende rol heeft gespeeld. Hij kende dr. Willem Vink goed: deze gaf hem voorbereidend
medisch onderwijs vóór zijn studie in Leiden en werd later zijn schoonvader. Ook heeft
Baster na zijn promotie in 1732 een studiereis naar Parijs gemaakt - nog vóór Plevier -,waar
hij het verloskundige onderwijs in het Hotel Dieu volgde. Hij bezat het boek van Plevier en
de verloskundige werken van Smellie, Guillemeau, Mauriceau, Van Deventer, Roonhuyse,
Petrus Camper, J. van Hoorn in Zweden, D. H. Gallandat te Vlissingen en Paulus de Wind
in Middelburg. Hieruit blijkt zijn belangstelling voor de toen „in beweging zijnde" obstetrie,
waarbij destijds vooral „het beklemd hoofd" centraal stond. Rond deze geboortebelemme
ring ontwikkelden zich in deze tijd - bekend als de „Verlichting" - verschillende nieuwe vin
dingen. Toen wedijverden als het ware met elkaar de hefboom van Roonhuyse,16a) de kei-
zerssnede - tevoren alleen bij pas overleden zwangeren, nu ook bij levenden -, de schaam-
beensnede of symphysiotomie, waaraan onder meer de naam van Petrus Camper verbonden
is, en de verlostang in verschillende uitvoeringen, waarbij na de beruchte Engelsman Cham-
berlen de Franse verloskundigen en de Vlaamse medicus Palfijn betekenis hebben gehad.17'
Uit briefwisseling van Baster met Paulus de Wind en Gallandat blijkt Basters voorzichtige
werkzaamheid in deze. Hij trachtte een „beklemd hoofd" - zonder tot instrumentengebruik
over te gaan - te verlossen door „zagtjes" aan het hoofd en de hals te trekken „en een vin
ger tussen schouder en arm in te brengen. Ook stelde hij voor de Sectio Caesarea en de
schaambeensnede eerst nog eens bij dieren te beproeven.
37
