Ziek zijn, beter worden in Noordgouwe
Lotgevallen van een klein ziekenhuis op Schouwen-Duiveland, tot de stichting waar
van 80 jaar geleden werd besloten*).
door W. H. Keikes
Grootschaligheid is tegenwoordig troef, zeker als het de gezondheidszorg betreft. Kleine en
middelgrote zieken- en verpleeghuizen worden of opgeheven of samengevoegd tot aanzien
lijk grotere eenheden. Ook het Rode Kruisziekenhuis te Zierikzee werd nog niet zo lang ge
leden bij een dergelijk proces betrokken.
Wie kennis neemt van de voorwaarden waaronder momenteel dergelijke ziekenhuizen moe
ten kunnen funktioneren, willen zij reden tot bestaan hebben, kijkt met enige verbazing
naar het miniatuur-ziekenhuis, dat gedurende de eerste 50 jaar van deze eeuw te Noordgou
we in stand werd gehouden. Alleen door ongebreideld enthousiasme en een vrijwel onbe
perkte inzet van bestuur, personeel en „supporters" kon die kleine maar nuttige instelling
zich zo lang handhaven.
Vergeleken bij moderne ziekenhuizen -- doorgaans kolossen van beton en staal, vaak in
onpersoonlijke stadswijken of polders „weggedrukt" doet het complex van het voormali
ge ziekenhuis te Noordgouwe welhaast lieflijk en romantisch aan. Vooral de aanwezigheid
van groen, veel groen, draagt aan dit vriendelijk beeld in belangrijke mate bij. De initiatief
nemers van destijds hadden bijna geen fraaiere locatie kunnen bedenken als juist die schil
derachtige wegkruising bij Noordgouwe, waar hoog geboomte het zonlicht tempert. Wat
kon het er mooi zijn in het vroege voorjaar, wanneer de tulpen in bloei stonden. De redactie
van de Zierikzeesche Nieuwsbode wijdde er in haar nummer van 11 april 1903 een welhaast
lyrische beschouwing aan en wekte de lezers op om te voet of per fiets eens naar Noordgou
we te gaan en dan vooral de tulpen bij het ziekenhuis niet over te slaan:
„De tulpen staan hier en daar in bloei; vooral die bij het ziekenhuis leveren door hare men
geling van kleuren een prachtig gezicht op." En: „Zoo Paschen wat lenteweer geeft, zullen
fietsers en wandelaars zich niet beklagen, zoo zij een kijkje te Noordgouwe komen nemen."
Geen wonder dus, dat het aantrekkelijke terrein aan het einde van de Donkereweg tussen
Schuddebeurs en Noordgouwe, waar men in 1901 het oog op liet vallen, bij velen in de
smaak viel. Temidden van al dat aangename groen zou bij voorkeur in een „aangepaste"
stijl gebouwd moeten worden: „De vorm aan het gebouw te geven stond al dadelijk klaar
voor den geest: welke anders dan de villa-trant moest hier gekozen worden? De cottage-stijl
was het meest geschikt om weg te nemen het idee, dat nog bij velen in een plattelandsomge
ving voorzit, dat in een ziekenhuis een gevangenisleven wordt geleid of een soort
menschenabattoir wordt gedreven."
Dat het ziekenhuis tenslotte in het nauwelijks achthonderd zielen tellende Noordgouwe kon
worden gerealiseerd was in belangrijke mate te danken aan het ijveren van een krachtdadig
driemanschap, bestaande uit de burgemeester jonkheer C. A. van Citters, de plaatselijke
predikant ds E. L. Nauta en de plaatselijke arts J. L. C. Wortman, die destijds tevens voor
zitter was van de Gezondheidscommissie van Schouwen-Duiveland.
Daarbij moeten ook talrijke medestanders worden gerekend, die weliswaar iets meer in de
V Bij de voorbereiding van deze bijdrage is veel medewerking ondervonden van de heer AL. Patmos, administra
teur van het Zweedse Rode Kruis Ziekenhuis te Zierikzee.
89
