de ingreep een „kort bed" geïmproviseerd worden, toen vaker dan nu door de vrij dikwijls
nog door rachitis verworven bekkenvernauwing.
Wij wezen reeds op de traditionele gebruiken, waardoor, als de borstvoeding ontbrak, vaak
noodlottige voedingsstoornissen konden ontstaan. Minnen fungeerden zeker bij de beter
gesitueerden nog meermalen. Zij konden ondanks hun uiterlijk welvarende indruk soms
ziekte op het kind overbrengen.
Het ontbreken van waterleiding en de nogal eens mankerende aansluiting van de privaten
op de riolering maakten de hygiënische toestand, zeker in de arme gezinnen, vaak gebrek
kig en soms zelfs erbarmelijk. Ook factoren als de vrouwenarbeid op het land en de daar
door in verdrukking komende borstvoeding, naast de karige voeding van het gezin en het
vrij veel voorkomend verarmend drankmisbruik, zijn misschien mede verantwoordelijk ge
weest voor de destijds hoge zuigelingen- en kindersterfte. 14> Bedelarij werd veel gezien en
de toen bedreven weldadigheid en de daaruit voortvloeiende zeer karige bedeling boden
slechts gering soelaas.
Gezondheidswet van 1818
De wet van 12 maart 1818 ter regeling van de uitoefening van de geneeskunde geeft in 23
artikelen de afbakening van de werkzaamheden van de provinciale en de plaatselijke com
missies van geneeskundig onderzoek en toevoorzigt, de bevoegdheden van de verschillende
geneeskundebeoefenaars, bepalingen over de verkoop van geneesmiddelen, het onbevoegd
uitoefenen der geneeskunde en de beperking van onderlinge bevoordeling van doctoren en
apothekers.
Afzonderlijk zijn toegevoegd de landelijk geldende instructies voor de vroedvrouwen en de
vroedmeesters. De tekst hiervan !5) vindt de lezer in Bijlage Ha en b ter vergelijking met de
tevoren bestaande stedelijke instructies in deel 1.16)
Op 25 oktober 1820 wordt Jan van Oostenrijk hier aangesteld als chirurgijn en vroedmeester op een jaarlijks trak
tement van f 400,00, met de verplichting alle zieken en zwangere vrouwen te bedienen, en de heer Van der Baan
gedurende diens leven f 30,00jaarlijks uit te betalen. Na de missive van 4 december 1821 van de plaatselijke com
missie van Geneeskundig Toevoorzigt is hij op 31 december 1821 aangesteld als stadschirurgijn in plaats van de
kort daarvoor (op 30 september 1821) overleden Dr. A. Levinson.9) jan van Oostenrijk was geboren te Rotterdam
als zoon van de vleeshouwer Come lis van Oostenrijk en overleed hier reeds op 10 november 1824 op de leeftijd
van 37 jaar.
Klinische scholen
In het kader van de geneeskundige Staatsregeling van 1818 deelde de plaatselijke commis
sie op 4 februari 1818 aan de departementale mede, dat te Zierikzee toen geen geneeskun
dig onderwijs werd gegeven. Ook het plan, in de missive van 18 april 1820, van „Publiek on
derwijs in de onderscheidene takken der Geneeskunde" in deze provincie kreeg in Zierik
zee een negatieve beoordeling wegens het ontbreken van leerlingen, disponibele fondsen
en geschikte lokalen, evenals het bericht van het Gouvernement van Zeeland van 16 april
1823 na het Koninklijk Besluit van 6 januari 1823 over „inrigting van Schole van aankwe
king van Heelmeesters en Vroedvrouwen". Het Koninklijk Besluit van 17 mei 1824 daarna
bevestigde de inrichting van een „Clinische School" te Middelburg, die in 1825 werd geo
pend, onderwijs gevend aan aanstaande chirurgijns, apothekers en vroedvrouwen. 171 Op 26
mei 1826 bericht de provinciale commissie, dat voortaan binnen deze provincie pas tot het
definitief examen bij de commissie kunnen worden toegelaten de leerling-apothekers en
35
