11
2
gen van 1853 tot 1859, met de indicatie en de afloop (tabel 1). De drie geneesheren hadden
hier ieder ongeveer een gelijk aandeel in hun samenwerking met de vroedvrouwen, hun ei
gen praktijk, of soms in consult bij een vroedmeester buiten de stad. De heer Zuurdeeg gaf
geen nauwkeurige getallen door, behalve in 1855, toen hij 2 tangverlossingen meldde met
goed. resultaat.
Tab el 1
1853
1854
1855
1856
1857
1858
1859 1
Tangverlossing
5
5
6
3
5
2
Kering
1
1
2
4
1
Sectio
1
Voorl. navelstreng
2
2
1
Ecclampsie
1
1
Verbloeding
1
Kraamvrouwenkoorts
3
Kraambeen
1
Dwarsligging
1
1
2
1
Plac. praevia
2
Sol. placentae
1
Kind overleden
1
1
1
1
2
Moeder overleden
1
2
2
De sectio in 1855 was een „gastrometotomie", gedaan door dr. Goemans, bij een pas door
.meningitis rheumatica" overleden zwangere. In 1859 verrichtte dr. De Bruyne een door
„febris larvata" opgewekte vroeggeboorte (7 maanden) die zeer lang duurde. Op de derde
dag ontstond een „metroperitonitis rheumatica", die onder gebruik van febrifuga (koorts-
werende middelen) en opiata (opiumpreparaten) weer verdween.
De van 1850-1930 gedrukte gemeenteverslagen geven sedert 1859 globale cijfers aangaan
de de verloskunde. In 1861 enige miskramen, ontijdige en instrumentale verlossingen, die
voor de moeders en kinderen vrij gelukkig afliepen. In 1862 eindigde één van de miskramen
dodelijk door een metrorrhagie (ernstige bloeding), verder vier keringen en vier perforaties
(vermoedelijk met de Cephalotribe, genoemd in Kroniek 1982, p. 41), en een kunstmatig
verwekte vroeggeboorte wegens zeer vernauwd bekken met goede afloop. In 1863 waren er
16 miskramen, één vroeggeboorte van 5 maanden, 8 kunstmatige verlossingen, waaronder
één kering en een kunstmatige praematuritas. In de jaren daarna volgen slechts globaal
aangegeven „enige" of „een aantal" kunstmatige verlossingen, meestal met een gunstige af
loop voor moeder en kind. „Enkele sterfgevallen in het kraambed" worden dan getalsmatig
niet nauwkeurig aangegeven, en wat de oorzaak betreft slechts aangeduid met kraamvrou
wenkoorts of een ziekte van het kraambed. Tabel 2 geeft hiervan gedurende de jaren 1877-
1891 een overzicht.
Tabel 2
1877' 1878
1879
18801881I1882
1883
1884'18851886
1887
1888
1889
1890
1891
Kr. k.
Z. kb.
1
3
5 2
1 1
1
1
2 1 1
1
1
1
1
48
