In de gebieden Brijdorpe en Kerkwerve vond de aantasting door de zee in het begin van de
11e eeuw niet in erg sterke mate plaats. Hier werden alleen de kreken verjongd en de poe
len van het Oudland nauwelijks beïnvloed. Een bijzonder sterke aantasting van het land en
een daarop volgende aanzienlijke opslibbing van Middellandgrond heeft echter plaats ge
vonden in de gebieden Noord- en Zuidwelle, Ellemeet, Eikerzee en de Vierbannen. Tegen
deze inbraken heeft de mens zich al spoedig teweer gesteld door de aanleg van dijken en
dammen. (Kuipers 1982) (zie fig. 2). Daar de bergen op Middellandgrond liggen, kunnen
de oudste kasteelbergen in elk geval niet ouder zijn dan ongeveer het midden van de 11e
eeuw.
De volgende meer zeewaarts gelegen dijk op Schouwen was de oude Schouwse ringdijk. De
ze moet zijn aangelegd tussen 1134 en 1156 (Kuipers, 1982). Tussen de voorgaande en de
ze dijk waren de meeste kreken toen al dichtgeslibd. De bergen in dit gebied zullen dan ook
uit de 12e eeuw of later stammen.
Buiten deze tweede dijk zijn geen bergen meer gevonden. De eerste Nieuwlandgronden, die
tegen deze ringdijk en van Schouwen en de Vierbannen aanslibden, zijn ingepolderd tussen
1300 en 1350. Dit geldt ook voor het Nieuwland dat ontstond in de zee-inham ten noorden
van de Kuyersdam en de weg Ellemeet (Oudendijke) en Scharendijke. Hier géén bergen, ten
zuiden van deze weg wél. Na 1300 zijn dan ook geen kasteelbergen meer gemaakt. De peri
ode van de kasteelbergen ligt naar onze mening dus vooral in de 12e en de eerste helft van
de 13e eeuw. Deze datering komt goed overeen met die van de archeologen en historici
(Trimpe Burger. Dekker).
Bergen uit de Tweede Wereldoorlog
Bij het bestuderen van luchtfoto's op zoek naar middeleeuwse bergen troffen we op enkele
percelen op Schouwen patronen aan, die erg aan bergen of burchten deden denken. Op het
perceel naast dat, waarop de nog bestaande berg van Zierikzee ligt (no. 37), lijkt ook een
berg te liggen. Een eindje ten westen hiervan is eveneens een zeer scherp afgetekende ron
de hoogte zichtbaar (no. 38) (zie fig. 14). Op de top. kaart 1 25.000 van 1936/50 staat deze
fig. 14: Afschietplaatsen van V-2 raketten uit de Tweede Wereldoorlog bij Zierikzee.
Archief Stiboka 33-V-9, 28 aug. 1945. Tevens berg no. 37.
28
