no. 41 Nieuwerkerk. Stolpweg. Op één perceel verder van de weg af laat de luchtfoto ook een zwakke hoogte en
bontheid zien. Lag hier misschien een tweelingberg?
no. 42 Nieuwerkerk. Stolpweg. Deze berg ligt in de smalle strook tussen het Steenzwaan en de weg (zie fig. 4); er
was dus maar weinig ruimte voor een kasteelcomplex. Hij was in 1897 nog aanwezig, en is één van de hoogste ber
gen van Duiveland geweest.
no. 43 Nieuwerkerk. Nieuwe weg. De Man geeft de volgende beschrijving: „Achter het hoefje van B. van Strien
ziet men hem, op 4 pas zodra men de achterdeur uitgaat. Hij loopt langzaam opmaar niet veel. Thans in de zomer
van 1897 is hij met tarwe bezaaid en omringd door suikerbietenvelden en levert hij daar een prachtig gezicht op",
no. 44 Nieuwerkerk. Hoge hoeve. De hoogte waarop de Hoge Hoeve is gebouwd, zou volgens De Man ook een
berg geweest zijn. Hij lag (in 1897) 50 m van de weg af en had een oploop van 2 a 3 meter. Aanwijzingen voor een
kasteelberg werden niet gevonden.
no. 45 Nieuwerkerk. Lijkeweg. Deze berg was in 1897 reeds bijna geheel geslecht en tot bouwland gemaakt (De
Man). De ligging kon ongeveer worden vastgesteld doordat Hattinga in deze omgeving een berg op zijn kaart teken
de en een perceel hier de Bergwei heet. De luchtfoto geeft hier een kleine zwarte stip, een hoogte?
no. 46 Nieuwerkerk. Sluisweg. De middellijn van deze berg was 90 m. Hattinga tekende hem abusievelijk ten
oosten van de watergang. Op de topografische kaart 1936/50 staan hier twee bergjes naast elkaar getekend,
no. 47 Nieuwerkerk. Stoofweg. Restanten van deze berg zijn bij egalisatiewerkzaamheden in 1952 verdwenen.
P. van Beveren wijdde er een artikeltje aan. Bij de bodemkartering werd hier veel oude cultuurgrond gevonden. Het
naastliggende grote perceel lag volgens de luchtfoto van 1944 hoger dan de omgeving. Het is waarschijnlijk vroeger
reeds opgehoogd met grond van de berg. De veldnamen Bergwei en Achter de berg komen hier voor. Zie ook bij ar
cheologie.
no. 48 Nieuwerkerk. Kempersweg. De Man wijst op een perceel met de naam Kwalenberg in deze omgeving; in
oude stukken komen hier de namen Couwelienburg, Qualienburg en Conlienburg voor (med. M. K. Romeyn). Door
een aftekening op de luchtfoto kon de juiste plek van deze berg worden vastgesteld. Zie fig. 4.
no. 49 Nieuwerkerk. Kempersweg. De Man geeft een bergwei aan ten noordoosten van de Kempersweg, 300 m
van de Sluisweg verwijderd. Hattinga tekent hier ook een berg. Op het betreffende kleine perceel met een typisch
gebogen grens werd ook oude cultuurgrond gevonden (zie fig. 4). Op de topografische kaart 1936/50 is een kleine
hoogte aangeduid vlak ten zuiden van de Kempersweg. In fig. 4 zijn beide plekken getekend. Laatstgenoemd per
ceel heet het Hemeltje, (wegens een hoge ligging?). Beide plekken grenzen aan een groot perceel met de naam
Broodkist. Op de luchtfoto vertonen beide percelen een iets hogere ligging. Het perceel ten noorden van de weg
laat sporen van een afgegraven berg zien. Misschien lagen hier eertijds twee bergen?.
no. 50 Ouwerkerk. Een hoog perceeltje aan de Stelweg heet hier „Het Bergje" en een buurperceel „Achter het
Bergje". Bij de bodemkartering werd hier veel oude cultuurgrond gevonden. Aanwijzingen voor een echte kasteel-
berg zijn hier verder niet. We kunnen ook te maken hebben met een verhoogde oude woonplaats op een kreekrug.
no. 51 Dreischor. Een hoogte ingebed in lagen zeezand, waarschijnlijk de kerkheuvel van het verdronken dorp
Oud-Dreischor. Zie verder bij archeologie.
Tenslotte noemen we nog enkele bergen of bergnamen die we niet in de tabel en op de kaart hebben opgenomen.
a. een bergwei ten oosten van Nieuwerkerke (Schutje) tegen de Papenweg aan. (Veldnamenonderzoek)
b. de namen Groenhil, Klein Groenhil en Hoog weitje tussen Brouwershaven en Duivendijke. (Veldnamenonder
zoek)
c. een bergwei ten oosten van Kerkwerve. in de hoek die de Vroonweg maakt met de Oude Schouwse dijk. (Idem)
d. een perceel „berg" aan de Slotweg bij Kapelle. (Idem)
e. bij Nieuwerkerk: een oude tekst: „de 15e mate waer de berghe in leyt alwaer T-huys van Hoogwerv op gestaan
heeft". Deze tekst zou slaan op een perceel in de Waard bij Nieuwerkerk.
f. Hattinga tekent nog een berg aan het begin van de Lijkeweg, iets ten noorden van de Hoge Hoeve in de polder
Vierbannen van Duiveland.
Van geen van deze bergen werden verdere aanwijzingen in de literatuur of in het veld gevonden.
g. Direct ten noorden van de dorpskern van Nieuwerkerk is in 1974 bij graafwerkzaamheden een heuvel gevon
den waarin resten van graven lagen. We hebben hier niet te maken met een kasteelberg, maar met een ver
hoogd kerkhof.
h. Direct aan de noordzijde grenzend van de hofstede Lockershof bij Noordwelle ligt een klein perceel met gebo
gen grenzen dat vooral op de luchtfoto doet denken aan een vroegere berg. De hofstede zelf zou dan op het
voorterrein van de burcht liggen.
37
