„Ten noorden van de stad (lag) een verse graft. Zuidwaarts zijn ze brak en tussen deze is een zoute graft,
dienende tot een verlaat, in welke het zeewater, ter plaatse waar het zeewater eindigt, met een mol of sluis,
door een enge waterleiding, de Zwemhaven genoemd, en het Vyse gat, zijnde een doortogt onder de
stadswal en muur, wordt ingelaten, en opgehouden om bij laag water, door het openen van de mol, de
slibbe uit de Oude Haven weg te schuren".
Men moet in dit stuk wel in plaats van „ten noorden" lezen „ten oosten" en met zuidwaarts
zal bedoeld zijn het westelijk stuk van de stadsgracht. Tussen beide stukken lag volgens de
Tegenwoordige Staat de Zoute gracht. In de tijd dat dit spuisysteem werkte zal inderdaad dit
gedeelte van de stadsgracht, aan weerszijden afgesloten door een beer, als gevolg van het
regelmatig binnenstromen van het zeewater zout geweest zijn. Na het afsluiten van de
spuiinrichting zal het wel minder zout geworden zijn. Vandaar dat nu de Brakke gracht wordt
genoemd30).
De plaats waar het zeewater werd ingelaten wordt door de Tegenwoordige Staat ook goed
aangegeven, namelijk „ter plaatse waar het zeewater eindigt".
Dat was de dam bij de Schuithaven. Tot zover kon het zeewater ongehinderd landinwaarts
komen. Alleen wanneer de sluis was geopend, kon het verder.
Ondanks de aanleg van de Nieuwe Haven bleef het nieuwe spuisysteem wel een aantal jaren
in gebruik. In 1711 werd echter de houwer drooggelegd en als grasland in gebruik genomen.
In 1749 werden de kade rondom de houwer weggegraven. Het is dus geen wonder dat in de
beschrijving in de tegenwoordige Staat en op de kaart van Tirion van 1751 geen houwer meer
voorkomt.
Luchtfoto van Zierikzee, gemaakt tijdens hel droogvallen van Schouwen na de inundatie van 1944. Op deze
foto is duidelijk de vroegere houwer te zien als een lichtgekleurd, dus iets lagergelegen perceel ten noorden van
de gracht.
RAP.-folO 33-V-7. Archief Stichting voor Bodemkartering Wageningen.
47
