tijd de naam 't Wedt ofVerrepit. De naam „balie" heeft ongetwijfeld betrekking op de beide
kaarten getekende hekken. De algemene betekenis van „balie" is nl. hekwerk35). Dat de
naam verband houdt met de rechtspraak die in de Middeleeuwen op 's Gravenhof werd
gehouden, zoals Ktinzel beweert, is onjuist36). In die tijd heette het plein het marktveld. In de
rekeningen van de rentmeester van 1318 staat bv. „hofstede an die marc van mijns heren-
hove" en van 1442 „upt Markveld". De naam „Balie" verschijnt pas in de archiefstukken van
het begin van de 17e eeuw, evenals de namen Karnemelksvaart, Botermarkt, Verremarkt enz.
Deze data zijn geheel in overeenstemming met onze mening, dat de markten bij de St.
Lievenstoren pas begonnen zijn nadat de schuiten niet meer terecht konden in de Schuitha
ven. Geheel in overeenstemming hiermee is ook, dat op de kaart van Van Deventer (1560) en
op de kaart van het beleg (1576) van de stad de Karnemelksvaart nog niet voor komt, doch op
die van Roman (1660) en van Blaeu (1645) wel.
De oude naam „Markveld" wijst erop, dat hier, tussen de St. Lievenskerk en het s Gravenhof,
centra van resp. de kerkelijke en de wereldlijke macht in de Middeleeuwen, ook reeds een
concentratiepunt van de handel was. Er kwamen hier enkele belangrijke handelswegen
bijeen. Door de Westpoort kwamen de handelsproducten via een veer bij Borrendamme uit
de Bevelanden, via de Zuidwellepoort uit de nu niet meer aanwezige zuidkant van Schou
wen, dat een vruchtbaar landbouwgebied met vele dorpen was, en via de Zuidhavenpoort en
de Poststraat uit Duiveland, met een veer over de Gouwe. De handelswaar die met zees
chepen in de haven van Zierikzee werd aangevoerd, kon via de Poststraat, de Meel(Middel)-
straat en de Minderbroederstraat naar het „Markveld" worden gebracht. In dit verband is het
interessant dat in de archiefstukken één keer de naam Poortstraat voor Poststraat is gevonden.
(Poort of Port is haven)37). Later concentreerde de handel zich steeds meer rond de huidige
straat de Dam, de Meelstraat en de Melkmarkt. Er was wat dit betreft een duidelijke trek naar
het oosten. Door de sluiting van onze kreek voor de schuitvaart kwamen echter na 1600
nieuwe handelsactiviteiten op het aloude marktveld bij s' Gravenhof en de kerk. Hoe lang
deze precies geduurd hebben, is ons niet bekend. Er is nog een bericht dat door de
toenemende veiligheid op 1 mei 1866 het hek in de doorvaart van de Karnemelksvaart onder
de stadswal kwam te vervallen. In 1919 werd deze vaart gedempt.
1. Marktveld
2. Weeverswelle (Zuidwelle) poort
3. Westpoort
4. Bagijnepoort
5. (Zuid)havenpoort
6. Kreek
7. ,S. 9. verbindingswegen Markt Haven
7. Minderbroederstraat
8. Middel (Meel) straat
9. Port (Pot, Post) straat
10. 's Gravenhof
11. St. Lievensmonsterkerk
12. Stadswal
13. later aangelegde stadswal
Marktveld met hierop uitkomende handelswegen in Zierikzee vóór ca. 1300.
54
