Leiden wel een kritische houding tegenover het aristotelische gedachtengoed mee, plus
enkele methodische richtlijnen voor de opbouw der wetenschappen, maar een alternatieve
natuurfilosofie had hij er niet leren kennen. Wat wonder dat hij in hetjournael, dat hij in zijn
studietijd begon en voortzette na het verlaten van Leiden, slechts stapje voor stapje tot iets
kwam dat achteraf verschijnt als een mechanistische natuurfilosofie.
In datzelfde achterwaartse perspectief kunnen we constateren dat belangrijke bouwstenen
voor een mechanistisch wereldbeeld juist in Beeckmans Zierikzeese tijd zijn verzameld.
Fundamentele principes die later het mechanistische denken zouden dragen werden voor
het eerst geformuleerd en geconcipieerd in de tijd dat Beeckman als kaarsenmaker in
Zierikzee woonde. Een compleet overzicht van zijn wetenschappelijke activiteiten valt in een
kort bestek als dit niet te geven 8), maar aan de hand van enkele voorbeelden hoop ik aan te
kunnen tonen dat de bewering van Meertens dat Beeckman zijn werkzaamste jaren in
Holland doorbracht, discutabel is. Als onder "werkzaamste" wordt verstaan "meest vernieu
wende" is de uitspraak zelfs zondermeer onjuist.
Hel silhouet van Zierikzee in de eerste helft van de 17 de eeuw. (Uit: A Hoffer, Neder-duijtscbe Poëmata,
Amsterdam, 1635) (De afgebeelde beer is niet Isaac Beeckman!)
62
