Hedendaagse streektaalschrijvers aan het
woord
'n Besmet veraeltje
Een drietal verhalen in streektaal bijeengebracht door
dr. A. de Vin
Onze streektaal zal des te sterker blijven voortleven, als ze niet alleen in de gesproken vorm,
maar regelmatig ook schriftelijk tot ons komt.
Daarom prijzen wij ons gelukkig dat wij ook thans weer een drietal streektaalschrijvers de
gelegenheid kunnen geven iets uit hun werk in ons jaarboek te publiceren. Twee van hen,
Arjaon (ps voor A J. Leijdekkers) en ,Jaokob" (ps voor J. Hubregtse), schreven van april
1983 af hun bijdragen voor de „Zierikzeese Nieuwsbode" in de rubriek 't Zeeuwse oekje", de
derde, Wullum" (ps voor W. van Gilst), schrijft al sedert 1979 zijn Bruse schetsen in de
Kronieken kan dus met recht als een van onze vaste medewerkers beschouwd worden.
Voordien verzorgde hij van 1971 1975, eveneens in de plaatselijke taal van Bruinisse, de
rubriek „Bie ons op durpin het weekblad „Ons Eiland".
De vei'schillen tussen het Zierikzeese taalgebruik van Arjaonen Jaokoben de Bruse
eigenaardigheden in het verhaal van „Wullum" zullen de opmerkzame lezer zeker niet
ontgaan.
Van belang is ook te constateren, dat de schrijvers in de drie verhalen aan de streektaal een
geheel verschillende functie geven: „Arjaon "gebruikt haar in zijn „Besmet veraeltje" om de
schrikbarende realiteit van Tsjemobylgestalte te geven, Jaokob" gaat in zijn verhaal op de
romantische toer van een ons welbekende sage en Wullum" vergelijkt in Heitenvolgens
zijn gewoonte verleden en heden met elkaar.
Daardoor wordt het fabel je dat de streektaalschrijver geen aandacht zou kunnen besteden
aan de actualiteit en in zijn mogelijkheden beperkt zou zijn afdoende gelogenstraft.
Da's toevallig! Lae'k 't t'r noe, in m'n laoste stikje over die bèstie in omstreken, d'r over g'ad
èbbe, da m'n in die jaeren dèrtig d'r ma 'n énkel nieuw woordje bielêêrde! De berichtgeving
was gebrèkkig in, meschien wiere m'n wè lomp g'ouwe, wie za 't zegge?
Da mó je noe komme! M'n èbbe noe de laoste daegen woorden op ons bróód gekrége; die
begriep'k bekant nie. 't Waere d'r 'n êêle boel, dat weet'k wè! Op schoole èbb'k geleerd:
Rooie Schoole; Êêreveen in Tjietèksteradêêl, ma, van Tsjèmobyl èbb'k nog nooit g'óóre... A'k
'r ma nooit van g'óóre!! Vanwege die plèkke dae, midden in Europa, krege m'n te maeken
mit: beckerel; milligray; rad; millirem in „melt down"... Gooi ma in m'n pètte.."!
'kWeet wè: an aol die tèrremen zit 'n luchje... 'kBedoele ,,'n straeltje"! Dae waere m'n ier nèt
druk bezig duuzende liters mèllek in de zompe te laete loapen, omdat ze in de mèllekfabriek
an't kiften waere, of dae ga zó'n kleine twêêduuzend kilometer van uus zó'n levensgevaerlijk
dieng in d'n brand! Zó'n dieng ('n „beteren" zégge ze!) stae in Borsele oak't Schol ma 'n aer
van 'n klèskop of m'n adde g'n droppel mèllek mi deu onze strotte gekrége. M'n kéke anêêns
tegen „koeielöóze daegen" an.
Anêêns zat de lucht vol mit fenien, dat bie de êêrste de beste donderbuuë uut d'n émel kwam
zakke, op aolles dat 'r groeit in bloeit...! Noe vraeg 'k je! Das ander fenien dan in de
blomkóóle, da begriep 'k wè. Dat ei vreemde naemen: rem in strontium in secium in, gae ma
deu. Saemengevat: d'r was stront an de knikker!!
121
