Schip in noodi
De Schouwse stations van de Koninklijke Zuid-Hollandsche
Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen
door F. Cossee-de Wijs
Eeuwenlang was het lot van in nood verkerende zeelieden ongewis. Als er al hulp van
kustbewoners kwam opdagen, gold deze dikwijls meer de lading van het schip dan de
opvarenden.
Hoewel al door Karei V werd geprobeerd het strandvonden te regelen, waarbij verdronkenen
tenminste een behoorlijke begrafenis moesten krijgen, en een ordonnantie van 1769 door de
Staten van Holland en West-Friesland onder meer hulp aan drenkelingen gebood, heeft het
tot 1824 geduurd eer er organisatie in de hulpverlening tot stand kwam.
Naar aanleiding van het omslaan van een boot met redders én geredden van een bij
Huisduinen gestrand fregat werd op 11 november van dat jaar in Amsterdam de Noord- en
Zuid-Hollandsche Reddingmaatschappij opgericht. Particulieren werden benaderd dit
initiatief te steunen, waaronder de Rotterdamse handelaar in scheepsmaterialen Willem van
Houten. Deze hield zich - beïnvloed door het vooruitgangsgeloof van de Verlichting en
daardoor gedrongen tot het zoeken naar verbetering en vernieuwing - bezig met
uitvindingen op het gebied van natuur en werktuigkunde, toegespitst op handel en
scheepvaart. Kort tevoren had hij een ontwerp van een zelflozende en praktisch onzinkbare
reddingboot aangeboden aan koning Willem I, een vinding die later algemeen aanvaard en
toegepast zou worden. Hoewel Van Houten zich aangesproken voelde, meende hij er beter
aan te doen een Rotterdamse pendant op te richten met als doelstelling: het kosteloos
redden van schipbreukelingen aan de kusten van Zuid-Holland en Zeeland, het aanmoedi-
Model van een onzinkbare
reddingboot. In mei 1824 werd dit
model aangeboden door Willem
van Houten jr. aan koning Willem I.
Collectie Mr. J. C. van Munster
van Heuven.
13
