ZlERIKZEE OP TERPEN GEBOUWD? Een speurtocht naar de oudste historie van de stad door dr. ir. S. F. Kuipers Hoe verder men bij een speurtocht in de historie terug gaat, des te minder men de beschikking heeft over schriftelijke bronnen. Voor Zierikzee geldt dit uiteraard ook. Toch zijn ze erg belangrijk. We zullen daarom beginnen de spaarzame gegevens over Zierikzees oudheid te bespreken. Historische gegevens 849 Volgens twee legenden zou in dit jaar Zierikzee zijn ontstaan. In 't jaar acht hondert ende negen en veertich mede was gefundeert Ziriczee die stede by enen die Ziringus ghenaemt was Also men in die oude chronyken las De dichter, de monnik Jan Gerbrand van Leyden, beroept zich op de „Ghemenen oude Hollandse kroniek". Volgens Van Boxhorn (1644) zou deze kroniek pas in 1490 zijn geschreven en meer beuzelarij dan waarheid bevatten.1) Reygersberch (1551) zegt dat de stad in 849 is gesticht door Zierick, zoon van Zalandus, die door zijn broer uit Pannonië was verdreven en zich nu hier „ging vermeien met het delven van derrinckmoer uit de Zeeuwsche schorren om daarvan wit zout te bereiden".2) In 1949 is op grootscheepse wijze het 1100-jarig bestaan van Zierikzee gevierd. Dit zal gebeurd zijn op grond van bovenstaande legenden. Het was ongetwijfeld een mooi feest, maar de historische achtergrond was zwak. We moeten aannemen dat de plaatselijke historici zich hiervan wel bewust zijn geweest, maar kennelijk niet konden of wilden verhinderen hun stad zulk een hoge ouderdom toe te dichten.3) Elke legende bevat wel elementen van waarheid. Wij komen daarom nog op deze overlevering terug. Maar als exact historisch gegeven menen we de inhoud van deze legenden te moeten afwijzen. 976 Er bestaat een oorkonde uit dit jaar waarin bij een opsomming van goederen, toebehorende aan de abdij St. Baaf te Gent, worden vermeld: „de bezittingen Creka en Papingalant met een kerk en weidegronden voor 900 schapen aan de Gouwe en koningsland met toebehoren".4) Dekker denkt bij de bezitting Creka aan Zierikzee.5) Er waren nl. nauwe banden tussen deze abdij en de kerk van Zierikzee. St. Lieven is een door de abdij sterk gepropageerde heilige en St. Baaf had nog in de 14de eeuw bezittingen in het Quaalambacht van de stad. 1048 In dit jaar zou het Gravenhof van Zierikzee zijn gesticht door Boudewijn van Rijssel, graaf van Vlaanderen en vader van Robert de Vries.2»10) Authentieke bewijsstukken zijn er van deze mededeling van Eyndius (1634) niet, zodat er twijfel bestaat over de betrouwbaar heid van dit gegeven.11) 1050 Omstreeks deze tijd zou de St. Lievenskerk zijn gesticht. Toen werd nl. de levensbeschrijving van deze, overigens fictieve, heilige geschreven. De monniken van St. Baaf bedreven in die tijd een ware St. Lievenscultuur, en de banden tussen de abdij en de kerk te Zierikzee waren nauw. Het is daarom niet onwaarschijnlijk dat de kerk toen gesticht werd ofwel omgedoopt tot St. Lievenskerk. Deze heilige werd toen de schutspatroon van de 15

Tijdschriftenbank Zeeland

Kroniek van het Land van de Zeemeermin | 1988 | | pagina 17