OVER HET LOODSWEZEN
J. BOELEN, RIDDER DER NED. ORDEN
Of deze gedenksteen is bewaard gebleven is mij niet bekend.
De eerder genoemde lichtopstanden, die ter vervanging van de beide torens van
Noord-Schouwen meer westelijk waren opgetrokken, hebben nog dienst gedaan tot 1932. Ze
werden tot dat jaar, met het daarbij staande stormsein, verzorgd door de lichtwachter Jan
Houtman, die daarna werd aangesteld aan de toren te Haamstede. Het Verklikkerlicht, dat
ook een sectorenlicht was, werd bij de afsluiting van het Brouwershavense Gat buiten
gebruik gesteld, maar later toch weer in dienst genomen en functioneert nog steeds. Met de
vaart door het voormalige Gat had dat niet te maken, maar meer is ten dienste van de
kustvisserij en de recreatievaart. Een verklikkerlicht dient n.l. om een koerswijziging en
vooral de rand van een zandbank aan te geven.
Noten en literatuur
1. Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden dl. IXpag. 377. Isaak Tirion 1751.
2. Idem pag. 285.
3S.A Schouwen-Du iveland en Sint Philipsland, Archief Stad Zierikzee, Privileges. (Niet 1355 dus zoals
vermeld in de„ Tegenwoordige Staat" en ook geen 1353 zoals in Westendorp Boerma's „Zieriksee" en vele
andere publicaties.
4. Romke van der Veen, „Vuurtorens" 1981.
5. D. G. Hartnsen, „Vriezenveners in Rusland", 1966.
6. Alg. Rijksarchief Min. v. Marine 1813-1928 2.12.01 resolutie 5 sept. 1814, La.E.J.
7. Idem, Verbalen 1-4 nov. 1834 res. nr. 1152.
8. In bet uitvoerig verslag „Beschrijving van 's Rijks grootste Kustverlichting staande op het west-einde van het
eiland Schouwen, door L. VALK, bouwkundige bij de Generale Inspectie van het Loodswezen", in
Verhandelingen en berigten betrekkelijk het Zeewezen, etc. "Amsterdam 1841 (is ter inzage op het S.A te
Zierikzee) staat: „den daartoe benoodigden grond, uitmakende eene oppervlakte van tachtig vierkante
roeden elzenbosch, van den landbouwmanfan van Damme, eigenaar der Hoeve, van ouds genaamd „de
Vuurboete", aan tekoopen...Dit schijnt in tegenspraak met het eerder vermeldde, maar Neeltje Blom was
de huisvrouw van fan van Damme, die de later tot Torenhoeve omgedoopte boerderij bewoonde.
9. De volledige lijst van vuurtorenwachters, zowel van Haamstede als van Renesse (West-Schouwen en
Noord-Schouwenis ter inzage op het Streekarchivariaat te Zierikzee.
10. In 1885 werd aan het geheel nog een dubbele lichtwachterswoning toegevoegd, nu genummerd 6, naast het
torenplein, gebouwd door Hf. Romeijn teBurgh als laagste inschrijver voor f9.214, -. A/g. Rijksarchief, Min.
v. Marine, res. 8 sept. 1885 nr. 63-
11. Badcourant van Schouwen; 16 aug. 1934.
12. faarverslagen der Ned. Ver. tot Bescherming van Vogels: 1924/28, pag. 151; 1937/47pag. 22; 1952/54,
pag. 51.
13- W. P. de Vrieze, Zierikzeesche Nieuwsbode, 30 dec. 1982.
14. National Geographic Magazine: Wasljington. dec. 1962 en sept. 1969
15. Staatscourant 7 sept. 1848, nr. 212.
16. NIET achthoekig zoals bij herhaling opgegeven in „Nederlandse Vuurtorens" door Crommelin en Van
Suchtelen (1968) en op pag. 258 en 260, deel III van de Encyclopedie voor Zeeland nageschreven. Fout is
daar ook dat Schouwen ooit twee vuurtorens heeft gekend. Dit moet zijn: drie!
17. Uit: Bouwkundige bijdragen, deel XII, jaargang 1862. „Beschrijving van den nieuw gebouwden ijzeren
kustlichttoren op Noord-Schouwen, medegedeeld door den heer N. f. Leijer, opzichter voor Maritieme
Werken te Willemsoord.
18. In 1885 (zie ook noot 10) werd bij de trap nog een tweede dubbele 'lichtwachterswoninggebouwd - thans
Rampweg3+ 5 - door H. f. Romeijn te Burgh voor 7.450,-. De dubbele woningvan 1845, nu Rampweg 1
werd in 1947 door „Domeinen" verkocht aan J. Gloude, die het verbouwde tot Hotel-Pension Zeerusl.
19 Mondelinge mededeling onder overlegging van foto's, van de heer G. C. Anker (geb. 1903), Zierikzee.
20. „De Ingenieur", 1916 nr. 50, pags. 970-974.
Grote dank is schrijver verschuldigd aan de heer H. D. Huis te Voorburg, voormalig
bouwkundige bij de dienst van het Loodswezen, die steeds bereid was hem gegevens te
verstrekken uit zijn grote kennis en documentatie betreffende dit onderwerp. Zonder diens
hulp zou dit artikel, qua informatie, zeker niet mogelijk zijn geweest.
60
