De op de seinposten werkzame seinmeesters hadden te maken met een strenge regelgeving
van hogerhand. Dat de seinmeester niet altijd een even gemakkelijke taak had mag blijken uit
enkele passages uit 'de instructie voor de seinmeesters in de Eijlande van Schouwen':
'Art. 1. De seinmeesters zullen zich twee aan twee rondom het eijland verdelen.
Art. 2. Worden bij provisie en tot wederopzeggens aangesteld en zullen voor daggeld
genieten ijder van hen 20 stuijvers in het etmaal en zo dikwijls verplaatst worden als
zulks dienstig zal geoordeeld worden.
Art. 3- De seinmeesters zullen hun post wel eerlijk en getrouw waarnemen, volgens hun
eed, alvorens aan den Lande gedaan en hun papieren en seinen aan niemand
vertonen of bekend maken, of zullen worden gecasseerd.
Art. 4. Zullen des avonds van zonnen ondergang tot des morgens met zonnen opgang beide
op hun betrouwde posten moeten zijn, ten einde den anderen bij nagte als anders om
het uur of twee uren zo verkiezende te konnen aflossen.
Art. 5. Meldt dat één hunner overdag enige uren mag absentueren tot het besorgen van
enige van hun nootwenidigheden.
Ait. 6. Bepaalt dat de seinmeester geen bijverdienste mag hebben.
In de volgende artikelen worden straffen beschreven voor o.a. het slapen op de post,
dronkenschap, het doen van een verkeerd sein en het niet reageren op een sein van een
andere post. Een seinmeester die zich aan gemeld of niet gemeld artikel te buiten gaat zal
'zonder enige oogluijkinge worden gedeporteerd'.
In juni van het jaar 1811 werd de Nationale Bataafse Telegraaf buiten dienst gesteld. De
meeste toestellen werden in tact gelaten maar raakten spoedig in verval, vaak tot ergernis en
tot last van de plaatselijke overheden. Bijna tegelijkertijd werd door de Fransen in Zeeland
een netwerk van semaphoren opgezet. De semaphoor was een seintoestel, bestaande uit een
mast met 3 beweegbare armen onder elkaar. Welke codes bij het gebruik van de semaphoor
gehanteerd werden was in het kader van dit onderzoek niet te achterhalen. Op Schouwen-
Duiveland werden in totaal vijf toestellen opgesteld:
1Zierikzee op de toren.
2. Brouwershaven op de toren.
3. Punt bij Renesse.
4. Bij het Koolhuis.
5. Westen Schouwen.
Deze locaties komen vrijwel overeen met die van de Nationale Bataafse Telegraaf uit 1799. Bij
het plaatsen van de semaphoor op de toren van de kerk van Brouwershaven werden een
drietal klokken uit de toren gehaald. Op 20 maart 1811 schreef burgemeester Grimm van
Brouwershaven aan de Ingenieur der Zeewerken belast met 'de oprigting der Semaphores-
sen in de Eilanden der Schelde' o.m. het volgende:
'Door het voor een gedeelte afbreken van den Thoorn rustende op de kerk binnen myne
gemeente, ter oprigting van Een Semaphores op denzelven Thoorn, oorzaak dat de
drie klokken uit voorsz. Thoorn zijn weggenomen, zo is deze dienende U Mynheer op het
aller zeer vriendelijkst te Solliciteren om gemelde klokken wederom in voorsz. Thoorn te
doen plaatsen.' Dat niet iedereen gecharmeerd was van deze oneigenlijke bouwwerken op
meestal historische gebouwen blijkt uit de opmerking van J. de Kanter in 'De Provincie
Zeeland' uit 1824. Bij de beschrijving van de kerk van Brouwershaven schreef hij: 'De toren is
van 1667, en door de Franschen tot telegrafisch gebruik verlaagd.'
Eind 1813 werd het net buiten werking gesteld. De semaphoren kwamen met de
beweegbare armen in één lijn met de hoofdmast te staan en zijn geleidelijk aan gesloopt. Met
het verdwijnen van de semaphoor brak een periode aan waarin het op Schouwen-Duiveland
alleen mogelijk was geschreven berichten te verzenden. De optische telegraaf heeft niet veel
invloed gehad op het maatschappelijk leven op Schouwen-Duiveland. De meeste posten
stonden in het duingebied opgesteld dat uit strategisch oogpunt voor het publiek verboden
83
