Al snel bleek echter dat het waagstuk geen kans van slagen had. In 1879 waren er nog 10
arbeiders werkzaam, maar aan het einde van dat jaar of begin 1880 heeft de fabriek haar
produktie definitief gestaakt. De garancinefabriek werd in 1881 verkocht en in 1882 gesloopt.
Aan een ooit bloeiende Zierikzeese chemische industrie was na 36 jaar een einde
gekomen.
Met dank aan H. Uil, zonder wiens inspanningen dit artikel niet geschreven had kunnen worden en aan
de Commissie Regionale Geschiedbeoefening Zeeland die de benodigde financiële middelen voor het
archiefonderzoek heeft verstrekt.
Noten
1 De formule is Q4H6(02) (OH)2. Meekrap bevat nog andere (rode, roze, gele en bruine) kleurstoffen:
purpurine CuH5(02OHxantine, rubianine e.d. Alizarine is echter de kleurstof waarvan in de
wortel het meest aan wezig is.
2 Rijksarchief Middelburg Archief van de Zeeuivse Landbouwmaatschappij, Afdeling Schouwen en
Duiveland, notulen 27 October 1854, inv. nr. 275.
3 Ibidem, Algemene Vergadering notulen 18-6-1845, inv. nr. 6, no. 16.
4 Staatscourant, 17-6-1847.
5 Aanwezig in een acte van scheiding van 3 juni 1857, Rijksarchief in Zeeland, Notarieel ArchiefC. van
der Lek de Clercq, nr. 2973-
6 In 1850 was er reeds zo'n pijp aangelegd: echter om water naar de fabriek te brengen.
7 De nieuwe ynacilkamer werd mogelijk pas in 1855 gebouwd, gelijk met de aanschaf van een nieuwe
stoommachine.
8 Akte van 3 juni 1857. Rijksarchief in Zeeland, Notarieel archief, notaris C. van der Lek de Clercq, nr.
2973.
9 Uiteindelijk werd er op 11 mei 1860 toch een firmacontract opgesteld. Ibidem, nr. 3469.
10 Staatscourant, 14 augustus 1867.
11 Staatscourant: 1878, nr. 187.
Bronnen
Streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland; Archieven Gemeente Zierikzee, correspondentie,
1846-1882; kadastrale leggers (Sectie B artikelen 1629,2195,2543,2654,3262 en 3264); Kasboek 1877-1882 en
daarbij behorende stukken van de Zierikzeesche Garancinefabriek en de Veilingcatalogus van de openbare
verkoping van de Zierikzeesche Garancinefabriek.
Gemeenteverslagen Zierikzee, 1850-1882.
Literatuur
W. Crookes
G. E. M. P. Willemsen-de Mey
E. H. Homburg en J. W. Schot
J. C. de Man
J. MacLean
F. Nagtglas
A practical handbook of dyeing and calicoprinting (Londen 1874).
De opkomst van de Nederlandse Garancine-industrie, Doctoraalscriptie
KU Nijmegen, september 1983-
Financiers van de Nederlandse industrialisatie: economische drijfveren,
sociale herkomst en familierelaties. Het voorbeeld van de garancine-
industrie, Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis, 1988, 274-298.
De geneeskundige school te Middelburg. Hare lectoren en leerlingen
(Middelburg 1902).
Opkomst, bloei en verval der garandnefabrieken 1847-1875, Zeeuws
Tijdschrift (1978) 127-132.
Levensberigten van Zeeuwen, (Middelburg 1890-'93) 2 dln.
78
