Op grond van het voorgaande kan het nederzettingenpatroon van Schouwen-Duiveland
naar functionele criteria worden beschreven. In de figuur weergegeven 3) zijn alle
momenteel op Schouwen-Duiveland te onderscheiden nederzettingen.
Naast Zierikzee (stad en regionaal centrum) zijn de volgende typen nederzettingen
onderscheiden op grond van de positie binnen de gemeente, de aanwezigheid van de
belangrijkste lokale verzorgingselementen kerk (vroeger) en basisschool (nu) en het
belang van de eventuele recreatiefunctie:
Burghsluis heeft geen plaatsnaambord (1989). (foto F. Beekman)
a. Hoofddorpen van plattelandsgemeenten: Dit zijn de vestigingsplaatsen van de
gemeentehuizen. Meestal heeft dit dorp binnen de gemeente ook het grootste aantal
inwoners. In het provinciale ruimtelijk beleid werden zij tot 1983 duidelijk onderschei
den van de overige dorpen. Brouwershaven behoort functioneel tot dit type nederzettin
gen, maar heeft reeds in 1477 stedelijke rechten. Brouwershaven wist echter geen zetel
in de Staten van Zeeland te bemachtigen. Daarmee bleef het een zgn. smalstad.
b. Overige dorpen: Deze dorpen hebben tenminste een basisschool. Op basis van dit
criterium worden zij als een zelfstandige nederzetting (kleine kern) beschouwd in het
provinciale ruimtelijke beleid. Zij zijn de "bijdorpen" in de plattelandsgemeenten.
c. Gereduceerde dorpen: Deze dorpen hadden in het verleden tenminste een kerk of
kapel. Ze hebben nu geen basisschool. Het verlies van de kerk ging samen met een
terugval vanaf het eind van de 16e eeuw. De meeste gereduceerde dorpen liggen tussen
Kerkwerve en Scharendijke (zoals Looperskapelle, Brijdorpe, Eikerzee en Nieuwer-
kerke).
d. Verlaten dorpen: Koudekerke ook wel aangeduid als Plompetoren is als vertegen-
114
