Het werkadres en het bezoekadres van een aantal voorzieningen voor en na de verhuizing van vertrekkers uit
kleine kernen naar grote kernen of (andere) kleine kernen op Schouwen-Duiveland:
wonen volgt: vertrekker verhuist naar plaats waar voor de verhuizing reeds het werkadres of bezoekadres
voorziening was
bezoek volgt: vertrekker heeft werkadres of bezoekadres voorziening voorde vakantie in de oude woonplaats
en na de verhuizing in de nieuwe woonplaats.
verhuizing bezocht men deze voorziening in de oude woonplaats, na de verhuizing in
de nieuwe. Iets anders ligt het onder de vertrekkers uit kleine kernen naar andere kleine
kernen. Onder hen blijken relatief veel personen voor de verhuizing reeds een kerk in
hun nieuwe woonplaats te bezoeken. Het "kerkadres" speelt voor een aantal van de
vertrekkers uit kleine kernen naar een andere kleine kern een zekere "sturende" rol.
Kortom het lijkt erop dat het werk voor de grote kernen en de kerk voor de kleine kernen
een zekere aantrekkingskracht uitoefenen op bepaalde categorieën bewoners. Grote
kernen met name het regionale centrum Zierikzee fungeren in toenemende mate als
centra van werkgelegenheid en voorzieningen. Een aantal kleine kernen heeft een
woonfunctie ontwikkeld voor bepaalde kerkelijke groeperingen. Wij komen daar in de
volgende paragraaf op terug.
De bewoners van de kleine kernen op Schouwen-Duiveland lijken overigens betrekke
lijk laconiek, soms zelfs wat onverschillig, over het functieverlies van hun woonplaats.
Zo is het gebruik van de eigen dorpsvoorzieningen (zoals de laatste winkel)
betrekkelijk zakelijk en is van "dorpstrouw" niet veel merkbaar. Ook voor het leggen van
contacten met mededorpsbewoners is de rol van de laatste winkel beperkt11)- De
relatieve onverschilligheid van veel bewoners ten opzichte van hun woonomgeving lijkt
niet in overeenstemming met de "sturende" werking van woonomgevingskenmerken
bij migratie. Voor deze schijnbare tegenstrijdigheid zijn twee verklaringen te geven.
Allereerst is de woningnood op Schouwen-Duiveland niet groot en zijn er in diverse
woonplaatsen, ook in Zierikzee, aantrekkelijke woningen te vinden. Dat betekent dat
het betrekkelijk goed mogelijk is de geschikte woning in een geschikte woonplaats te
vinden. Een tweede reden is dat de instanties die verantwoordelijk zijn voor
woningbouw en woonruimteverdeling bij het nemen van beslissingen al rekening
houden met de geschiktheid van de woonplaatsen. In feite is het bestaan van een
Christelijke Woningbouwvereniging naast de woningbouwvereniging Betei Wonen
hier al van invloed. Beter Wonen staat betrekkelijk kritisch ten opzichte van het bouwen
in kleine kernen en acht het (voort)bestaan van een basisschool en een openbaar
veivoerverbinding een vereiste voor nieuwbouw in kleine kernen.
Het functieverlies van kleine kernen kreeg ook op Schouwen-Duiveland vanaf het begin
van de jaren zeventig steeds meer aandacht van provinciale en lokale overheid. In de
nota's Bewoningspatroon kreeg het belang van het lokale samenlevingsverband in
121
