Thans is men zelfs voor het behoud van de geringste monumenten veelal aangewezen
op overheidssubsidies en heeft men meer en meer te maken met een monumenten
specialisme binnen het bouwvak.
Ook voor sommige categorieën van grote monumenten echter is, helaas, het 'natuurlijk
voortbestaan' niet meer zo zeker, namelijk als er een einde komt aan het gebruik
overeenkomstig de oorspronkelijke bestemming. In zo'n geval moet er een'reddende
engel'gevonden worden. Opnieuw valt de Nieuwe Kerk te Zierikzee te noemen. Nadat
de kerk in 1971 gesloten werd voor de erediensten werd de bestemmingskwestie pas
goed urgent, vooral omdat de Hervormde gemeente voldoende had aan haar
Gasthuiskerk aan het Havenplein. De meest uiteenlopende plannen werden geopperd
om het gebouw een nieuwe functie te geven, tot en met een zwembad in de kerk.1)- In
1977 ontfermde de Stichting Oude Zeeuwse Kerken zich erover en van 1978 tot 1988
vond een restauratie plaats, waarbij de kerk uitwendig de oorspronkelijke kleuren
terugkreeg. Het interieur bleefvoor het grootste deel gehandhaafd. Thans worden in de
kerk uitvoeringen gegeven en tentoonstellingen gehouden.
Het einde van onze periode van vijftig jaar geeft opnieuw veranderingen te zien. Het rijk
en de rijksinstanties doen een stap terug. Het beleid zal voor een groter deel op lokaal
niveau gevoerd worden. Ook op de particuliere inzet, altijd van wezenlijk belang
gebleven, zal een relatief zwaarder accent komen te liggen. De Vereniging Stad en Lande
van Schouwen-Duiveland heeft zich vanaf haar oprichting ingezet voor de belangen van
het monument. Onder meerheeft zij een aantal kleine restauraties gestimuleerd waarbij
het behoud van het stads- en dorpsbeeld centraal stond. Men hoopte bij de bevolking
belangstelling op te wekken voor waardevol bouwkundig en landschappelijk schoon
om zo het behoud daarvan te stimuleren.2) Naar het zich laat aanzien zal zij in de fase
die nu intreedt meer dan ooit nuttige diensten kunnen bewijzen door kritisch
commentaar en door waardevolle suggesties. De bijdragen van de Bond Heemschut en
die van soortgelijke organisaties, kleiner en groter, kunnen van wezenlijke betekenis
zijn, maar dan vooral wanneer ter plaatse het initiatief wordt genomen.
Zierikzee, straatmand Appelmarkt. Oude woonhui
zen mét gewijzigde gevels.
(foto.- P. van den Heuvel
Renesse. Nederlands Hervormde kerk met aan de
oostzijde een in aangepaste stijl bijgebouwd koor.
(foto: P. van den Heuvel)
23
