Een Zierikzeese jeugdherinnering uit
de oorlog 1940-1945 van "arjaon"
(ingeleid door dr. A. de Vin)
Jeugd 1940-1945
Het is goed dat alles wat ons land en volk en in het bijzonder onze eigen provin
cie en onze regio Schouwen-Duiveland in de oorlog heeft meegemaakt in onze
herinnering bewaard blijft en aan het nageslacht wordt overgeleverd. De redaktie
van de "Kroniek" heeft in de afgelopen jaren geen gelegenheid voorbij laten gaan
om aandacht te schenken aan de moeite en last, de angst en het leed die de oor
logshandelingen voor onze bevolking veroorzaakten. Daarom is het verheugend
voor de vijftiende Kroniek een Zierikzeese jeugdherinnering te kunnen inleiden
uit de jaren '40-'45, geschreven in de Zierikzeese stadstaal door "Arjaon" (ps. van
A. Leijdekkers), in de afgelopen jaren welbekend geworden door zijn "Zêêuwse
oekjes" in de Zierikzeese Nieuwsbode en sinds het begin van dit jaar ook door
zijn medewerking aan Omroep Zeeland. Het verhaal wordt gekenmerkt door de
afwisseling van angst en vreugde en door de voor jonge mensen zo kenmerkende
instelling van de gevaren niet te zien, op momenten dat het ongeluk of de dood
zeer nabij is. De herinneringen aan de evacuatietijd tussen februari 1944 en het
einde van de oorlog maken het relaas van "Arjaon" tot een "document humaine"
dat bij de oudere lezer zeker herinneringen zal oproepen.
Och, ie was dèrtiene! Oorlog? Wat is dat? Ie ad 'r tuus tot vervelens toe over ööre
praete, over dien êêsten waereldoorlog in over de Belgische vluchteliengen. Noe
adde z't wi druk over rumoer in Duisland. Ie ad 'r wè 's wat van g'ööre over de
radio bie de buren. Dan öörde je êêle krooën ménsen roepe: ,,Sieg Heil, Sieg
Heil Die dweepte mee 'n zekeren Ietier. Dat most nog a 'n mannetjesputter
wéze...
Gisterenaevend, dn negenden meië, was t'r 'n groot transportvliegtuug over
Zierikzêêë gekomme in noe vanochen ad j't gegooi in de glaezen! De Duitsers
waere Nederland binnegevaole. 't Was gèk, ma ie was eigelijk 'n klein beetje
nieuwsgierig oe die gasten d'r uut zouë zie. Ie vond 't eigelijk lang duure vódat ze
ier waere. Op de Caubrugge laege êêle rollen mee prikkeldraed in vöö de
Nobelepöörte zögenaemde Spaanse Ruiters, 't Zag 'r aomae degelijk uut. Ie ad
oak a G-êêns1) over zie komme. Die gienge nog 's ard mee t'r dubbele staert. Dae
zouë die Duitsers 'n taoien an mö je ma rekene. Tjongen, d'r ad nog 'n meevao-
lertje vó z'n an dien oorlog gezete. Z'adde Geertruidenbèrreg gebombardeerd, in
toen zat bakker Vogelaer zonder stroom. Daedeu viel z'n iesmesiene uut. Toe
mocht 'n om 'n mèllekèmmertje vol mee ies komme. Daer ad 'n z'n eige kommis-
saores an g'éte. les mee rezientjes!
D'n zeventienden meië was 't zövèrre. Toen kwam 'r anêêns zö'n lange S-Ser deu
z'n straetje. Ie ad 'n revolver in z'n and in ie ad nae z'n gezwaoid. Z'n grootmoe
der docht, dat 't de Franse waere... die ad vöö d'r eige Ietier vöö Napoleon gewis
seld. Vliegveld Aemstéé adde z'oak gebombardeerd. Ie was t'r 'n paer weken
gelééje nog op de fiets wéze kieke. De vliegtuugen stienge toe onder de boamen.
121
