gen stelt boven alle andere zaken, zoals een grote toename van de stedelijke
schulden.
Van de tekst van de oorspronkelijke kroniek moeten meerdere exemplaren in
omloop zijn geweest. Eén ervan is zoals wij hebben geconstateerd in 1509 geko
pieerd door een inwoner van Zierikzee, die het bestaande einde van de kroniek
in 1473 handhaafde. Een ander exemplaar is in handen gekomen van iemand die
de tekst vóór 1425 heeft laten vervallen en het tijdvak tot 1473 heeft aangevuld
met details en nieuwe gegevens bij de jaren 1454, 1456, 1465 en 1468. Deze aan
vullingen zijn belangrijk en aanzienlijk: de namen van de hoofdpersonen uit 1472-
1473 worden vermeld en de partijen krijgen hun traditionele namen "Hoeken" en
"Kabeljauwen"2". Ook de reden waarom de inhuldiging van Karei de Stoute bui
ten de stad moest plaatsvinden, wordt nu vermeld. Deze bewerker achtte het oor
spronkelijke commentaar op de gebeurtenissen van 1469-1473 overbodig, maar
bezat wel de kennis om de namen van de hoofdpersonen toe te voegen alsmede
die van de partijnamen. Ook beschikte, hij over een afschrift van een contempo
raine brief, dat hij toevoegde.
Helemaal vrij van moralisering was ook deze kronikeur niet. Een schrijffout, die
hij in zijn exemplaar van cle oorspronkelijke kroniek onder ogen kreeg (waar
"nieuw recht" inmiddels veranderd was in "nieuw licht"), gaf hem aanleiding tot
een bespiegeling over licht en donker. Daar deze bewerker namen heeft kunnen
toevoegen zal hij, rekening houdend met mondelinge overlevering, niet meer dan
twee generaties na 1473 geleefd hebben. Ook hij heeft geen reden gezien de kro
niek up to date te brengen. Zijn bewerking is overgeschreven en opgenomen in
een voorbodenboek, dat circa 1590 is samengesteld.
Wijze van uitgeven
De kroniek wordt uitgegeven naar het oudste manuscript (A genoemd). De uitbrei
dingen uit het manuscript B zijn tussen vierkante haken toegevoegd. Daar waar B
andere woorden heeft dan A is dit in noten verantwoord. Verschillen tussen A en
B in spelling en volgorde van woorden worden niet vermeld. De jaartallen, in de
manuscripten in Romeinse cijfers geschreven, zijn door mij omgezet in arabische
en voor cle duidelijkheid vet gezet. Eveneens wegens de leesbaarheid zijn het
gebruik van hoofdletters en woordscheiding en -verbinding genormaliseerd.
De slordige wijze van schrijven van woorden en het taalgebruik van A zijn volledig
gehandhaafd. Waar nodig zijn woorden en gebruikte spellingen in noten verduide
lijkt. De historische gebeurtenissen en personen worden in noten toegelicht. Dat is
niet gebeurd bij cle jaren 1469-1473, omdat het verhaal hier grotendeels voor zich
zelf spreekt. Door dit alles is het notenapparaat nogal uitgebreid geworden.
Twee bijlagen zijn toegevoegd. In het oud-archief van cle stacl Gouda werd een
brief van het Zierikzeese stadsbestuur aangetroffen, waaruit duidelijk wordt hoe
dit cle herbouw van cle in 1466 verbrande kerk heeft aangepakt. Het schriftelijke
gegeven van een bijeenkomst georganiseerd voor geïnteresseerde aannemers is
waardevol genoeg om in dit kader gepubliceerd te worden. De tweede bijlage
bevat het verhaal van de gebeurtenissen in Zierikzee in cle jaren 1469-1473 vol
gens B. Zoals vermeld is dit verhaal in manuscript B losgeraakt van cle kroniek en
aanzienlijk herzien en herschreven. In deze bijlage is ook cle tekst van cle brief
van Jacob Oelez. opgenomen.
25
