deld worden. Het afgelegen Zierikzee werd namelijk bezocht door "eene menigte
kooplieden die gekomen waren om tegenwoordig te zijn bij den verkoop van een
wrak en eene beschadigde lading'"5. Met twee kooplieden werd nadien over de
aankoop van acht schilderijen een akkoord bereikt. Het geld kon gebruikt wor
den voor het aanleggen van gasverlichting in de kerk.
Blijkens een aantekening op de brief uit Zierikzee (gemaakt op basis van de
inmiddels verloren gegane Inventarislijst van 26 november 1867) ging het 0111 de
volgende werken: 1. De Heilige Familie, 2. De aanbidding der drie koningen
3.De begrafenis Onzes Heren4. De kruisiging; 5. De begrafenis; 6. De heilige
maagd bij het dode lichaam; 7. De zegening der kinderen, 8. De geseling.
Voor de drie overgebleven schilderijen vroeg het kerkbestuur in deze brief toe
stemming om ook deze - als de gelegenheid zich voordeed - te verkopen. Het
ging waarschijnlijk om de schilderijen met de afbeelding van de Heilige
Willibrordus, de Heilige Bonifacius en een voorstelling van de Aankondiging aan
Maria van de geboorte van Jezus. Er was, volgens de pastoor, al 100 - voor
geboden. De bisschop reageert snel en geprikkeld'6. Voor deze keer wil hij
akkoord gaan met de gang van zaken, maar hij wijst er nog eens nadrukkelijk op
dat het kunstbezit niet lichtvaardig verkocht mag worden. Er moet een taxatierap
port opgesteld worden door een deskundige en er mag niet afgegaan worden op
"zomaar praatjes in de stad". Bovendien dient in ieder geval nagegaan te worden
of het werk is aangekocht of in bruikleen gegeven.
Voor de 325 - worden drie aandelen gekocht ten laste van de kerk in Schiedam,
zodat nog enige rente verkregen kan worden. Dat er aandelen voor deze kerk
werden gekocht zal zijn oorzaak vinden in de omstandigheid dat pastoor
Ruscheblatt in juli 1865 vanuit Schiedam naar Zierikzee was gekomen'7. Een jaar
later kan de rekening van 569,93 worden voldaan voor gaslampen en ornamen
ten, die als volgt verantwoord wordt:
Verkoop van acht schilderijen f405-
uit de kerkekas bijgevoegd f 164,93
Het verschil in de opbrengst van de schilderijen is wat merkwaardig. Zouden de
andere drie schilderijen alsnog (voor 80,-?) verkocht zijn? In de brief aan de bis
schop werd immers al toestemming gevraagd voor de verkoop van de overgeble
ven schilderijen. Op dit ogenblik is er in de Rooms-katholieke parochie Sint-
Willibrordus te Zierikzee geen enkel schilderij uit de hiervoor genoemde collectie
meer te vinden'".
Het drieluik naar waarde geschat.
Intussen is het drieluik in Antwerpen terecht gekomen, waar het volgens oogge
tuigen alom bewondering wekte. We worden uitvoerig over het verdere verloop
van de gebeurtenissen ingelicht door de Antwerpenaar A.A. Reynen die aan het
eind van de negentiende eeuw in het bezit was gekomen van het middenpaneel.
Hij kwam in 1874 persoonlijk naar Zierikzee om onderzoek te doen en publiceer
de in 1887 een brochure over de iconografische en historische aspecten van het
drieluik'9. Hij sprak daar onder anderen met de gemeentesecretaris en latere bur
gemeester van Zierikzee mr. J.P.N. Ermerins en met leden van de Rooms-katholie-
ke parochie, waaronder pastoor G.H. Spiekerman en de zeventigjarige kerkmees
ter A. Kenens. De laatste kon zich de verkoop van het schilderij nog zeer goed
herinneren50.
58
