Hoe de stercte van Bommene by Ziricbzee in Zeeland bestormt en ingenomen is
gheweest van sconinckx volck.
Comme lefort de Bommene au pres de Ziricbzee en Zelande a este pris par assaut
pas les gens du roy.
Deze tweetalige uitleg en de nadruk op sconinckx volck les gens dn roy wijzen
op een royalistische graveur, maar vooral de enige verklaring in de prent Hier
zijn verdronck twebondert guesen is een aanwijzing voor Spaanse oorlogs
propaganda. Hier worden de vijandelijke verliezen door verdrinking sterk over
dreven, precies zoals Hogenberg alleen de vele Spaanse doden in zijn
onderschrift vermeldde. Guesen is nog een scheldwoord en geen eretitel: dit
woord kan dus alleen uit een Spaansgezinde pen vloeien. Bovendien gebruikte
Hogenberg het woord Guesen nooit in zijn prent, wel eronder, zoals bij zijn
afbeelding van de zeeslag voor Vlissingen in april 1573 en andere.
Dat er naast Hogenbergs prent, met een uitgesproken sympathie voor de opstan
delingen, nog een royalistische versie bestond was voor mij een bijzondere ont
dekking, waarvoor ik de staf van de Atlas van Stolk te Rotterdam zeer dankbaar
ben.
De plattegrond van Bommenee is op beide prenten nagenoeg gelijk. De kerkto
ren daarentegen heeft op de Spaanse prent een in Zeeland gebruikelijke vorm,
geheel verschillend van die van Hogenberg.
F. Hellwig bevestigt in zijn studie het vermoeden van F. Muller (Beredeneerde
Beschrijving), dat de vestingbouwkundig ingenieur Pierre le Poivre (1546-1618) in
Fragment van een kaan van
Bommeneevervaardigd door
Jan Huiberes, landmeter over de
landen van Voorne, 1596, (Coll.
Algemeen Rijksarchief.
's-Gravenbage, VTH 2769).
68
