waaronder twee galeien die vuren. Deze schepen heten Des SConincx schepen.
Vier maal leest men des SConinckx op vier manieren gespeld. Slechts éénmaal
worden de Geusen vermeld. Het lijkt wel of een royalistische inwoner van
Zierikzee de kaart heeft gemaakt, daar hij bijzondere uitleg geeft: Dit lant is bon
ded ghemeten groot, en Dit is den wech die men naet thooft gaet. In de Gouwe
treft men de namen Suchplaete den herch Selluk en het Galghereck. Wat bij
Hogenberg die Leprose heet is hier tLasarushuys genaamd. De leeuw in het
wapen links boven staat verkeerd. De gebouwen van de stad staan vrij nauwkeu
rig aangegeven. De Zuid- en Noordhavenpoort en de Nobelpoort zijn correct
afgebeeld. De overige poorten daarentegen komen minder goed tot hun recht. De
Bagijnepoort wordt hier Zuytpoort genoemd.
De stad wordt gedomineerd door de Sint Lievensmonsterkerk en toren. Rechts
daarvan staat het stadhuis. Schuin daarboven staat het Driekoningenklooster. Aan
de zuidzijde zijn afgebeeld het Predikherenklooster en links daarvan het
Bagijneklooster'
Willem Baudart (Guilielmus Baudartius)
Deze oorlogszuchtige predikant ijverde tijdens het Twaalfjarig Bestand voor een
hervatting van de oorlog legen Spanje, derhalve een medestander van Prins
Maurits en tegenstander van Johan van Oldenbarnevelt. Zijn Polemographia of
Nassausche oorlogen dateert van 1615 en hij liet daarbij de 221 historieprenten
van vader en zoon Hogenberg opnemen en vulde deze nog aan met een zestigtal
nieuwe. Dat het hem daarbij meer om oorlogspropaganda ging dan om de juiste
weergave, toont het spiegelbeeld dat hij geeft van Zierikzee. Het duidelijkst is zijn
fel nationalisme in zijn Latijnse poëzie in het onderschrift:
's Vijands legermacht op moord belust omringt de Zierikzeese muren,
doch de dappre Burgers weerstaan zijn felle pogen
en uit liefde tot de Vrijheid grijpen zij de wapens
de dood verkiezend hoven de tirannencel.
Het motief liever dood dan slaaf klinkt niet minder door in het onderschrift van
Bommenee:
Bommenede's oorlogsroem.' geen Spaans soldaat zal juichen.
Terzij laat ik d' andere slagend' andere strijd terzij:
Dit beleg alléén leert ons, dat, mits de vijand tevens sneeft,
De dood ons liever is dan het dragen van 't tiran nenjuk.
De titel van zijn in 1621 in Amsterdam uitgekomen geschrift geeft zijn overtuiging
in proza:
Waarachtighe Beschrijvinghe ende levendighe ajheeldinghe van de meer dan
onmenschelijke ende barbariche Tyrannye bedreven bij de Spangiaerden in de
Nederlanden.
Dat de Hogenbergs pacifist waren bewijst het gedicht van zoon Abraham op het
tot stand komen van het Bestand op 14 april 1609:
Ihr Christen all lobt Gott zusammen
und preiset seinen Heil gen Namen:
weil der Stil/stand ist geraten hoch
und derKrieg hat geronnen ein Loch.
Dessich erfreuet arm und reich.
12
