Gerechtshof van Gelderland. Hij overleed in Arnhem op 16 maart 1877. Pas in
deze stad raakte Gérard zijn rusteloosheid kwijt. Hij trouwde er in 1842 op 47-jari-
ge leeftijd met de 34-jarige Clementia Anna Maria Weerts, een weduwe en dochter
van een vooraanstaand Arnhemmer. Uit dit huwelijk werden drie zoons geboren,
die ongehuwd overleden tussen hun 18de en 28ste levensjaar (de vader overleef
de hen), en twee dochters, die vooraanstaande juristen huwden. Dit in tegenstel
ling tot de buitenechtelijke dochter die hij uit Indië meebracht, die een huwelijk
sloot met de belangrijke Rotterdamse koopman Joost van Vollenhoven.
De gebeurtenissen in Zierikzee 1812-1814
Hierna wordt het gedeelte van de mémoires uitgegeven, dat betrekking heeft op
het verblijf van Schneither in Zierikzee van september 1812 tot september 1814. In
die periode viel, zoals vermeld, het vertrek van de Fransen, de komst van de
Engelse bevrijders, het herstel van de Nederlandse onafhankelijkheid en de instel
ling van een nieuw bestuur. Schneithers herinneringen zijn levendig geschreven;
de indruk die de gebeurtenissen op de 17/19-jarige jongeman hebben gemaakt
moeten hem zijn leven lang zijn bijgebleven.
Over het vertrek van de Fransen en de komst van de Engelsen is al het een en
ander gepubliceerd2, ook op basis van persoonlijke herinneringen, maar de
onderhavige mémoires ontlenen hun belang vooral aan de hoeveelheid details die
worden vermeld en aan de persoonlijke inkleuring. Daartoe rekenen wij de moei
zame, tijdrovende en dure reis van Leiden naar Zierikzee in 1812, het sluiten van
de klinketdeur achter de hielen van de Fransen (waar blijkbaar geen
Zierikzeeënaar aan had gedacht), de feesten op de Engelse schepen en het
schommelen van de boten, tot genoegen van de jongeheren en vermoedelijk niet
tot onverdeeld ongenoegen van de jongedames.
De tekst is overgeleverd in een typoscript, dat in 1942 is vervaardigd naar het ori
ginele handschrift. Dat handschrift is in 1945 bij het bombardement op het Haagse
Bezuidenhout verloren gegaan. Of het typoscript een juiste weergave is, is dus
niet meer na te gaan. Dit geeft de vrijheid het gebruik van hoofdletters, interpunc
tie en accenten enigszins aan te passen en de meeste afkortingen op te lossen. Zo
is "fr." 'Fransche' geworden, en is het gebruik van hoofdletters, dat bij veel
'belangrijke' woorden werd toegepast, aanzienlijk verminderd. Wel is dat bij de
aanduiding van functionarissen gehandhaafd. De schrijfwijze "ZZee" is ook
gehandhaafd, omdat deze in die tijd ook door het stadsbestuur in officiële stuk
ken werd gebruikt. De annotatie is summier gehouden, omdat de tekst groten
deels voor zichzelf spreekt. Het typoscript is thans in het bezit van Mr. J. van
Gelein Vitringa te Arnhem, nakomeling van de jongste dochter van de auteur.
Tekst
- In den zomer van datzelfde jaar [1812] werd mijne aandacht gevestigd op eene
betrekking waarvoor men iemand noodig had te Zierikzee. Door wie dit
geschiedde kan ik mij niet meer te binnen brengen. Ik veronderstel door mijn
zwager Bosse3, die zelf een Zeeuw was, en nog met een notaris te ZZee bekend
was. Hoe dat ook zij, in Sept. reisde ik naar die plaats toe. - Dat ging toen noch
zoo gemakkelijk noch zoo spoedig, noch zoo economiek, als later en nu. -
Ik vertrok 's ochtends voor dag en daauw per schuit naar Delft, - van daar per
schuit naar Maassluis. Van Maassluis werd ik per veerboot overgezet op het eiland
57
