"Hier leiden wij met nog meer scheepen en konden van de goede wind. die er was
geen gebruik maken. Iets verdrietigers op zee is er vast niet". Vanaf 5 september
was men zelfs alle oriëntatie kwijt. Er werden wel vuren aan een kust gezien,
maar het was gissen aan welke. De meesten hielden het op de banken van
Yarmouth. "De verlegen en benaauwdheid was groot".
Een haringvisser die men praaide had het tot drie keer toe over Borkum. "Allen
die op 't schip) waaren wierden te zamen geroepen. Den captein vroeg hun wal: te
doen, daar hij het alleen niet op zig wilde neemen daar ons aller leven thans er
van afhing en wel aan een zijden draad". Prangen of het anker uitwerpen, daar
had men tussen te kiezen. "Er ivierd dan geresolveerd, tot het laadste daar het
touw zoo goed als nieuw was. Het anker ging dan op '1.6 vaam na den grond en
daar leiden wij nu in een hogen zee voor een touw van 120 vaam te rijen en te
slingeren. Geen een keer heb ik nog zoo veel attentie bij het gebed, gezien dan
dezen avond. Allen bleven in de kleeren en die de wagt niet hadden, legden zig
hier en daar op de planken".
Twee dagen later durfde men het anker weer te winden. Om tien uur 's morgens
werd daarmee begonnen, om half twee kwam het kromgebogen boven. Van een
gepraaide vissersschuit kreeg men vervolgens te horen dat men zich ter hoogte
van de Waddeneilanden bevond. Pas toen was de schrik voorbij. "Geen 10 rijx-
daalders had ik voor deze tijding gekozen. Tans ging ik gerust na de kooi en trok
de kleeren uit die even geen 3 maal 24 uuren hadden afgeweest". Bij Texel deden
zich echter nieuwe moeilijkheden voor toen alle kompassen het lieten afweten.
Mogelijk veroorzaakt door de ijzeren staart van de giek boven het kompashuis.
Dank zij een Texelse loods kwam men ook dit te boven, zodat men eindelijk op
huis aan kon gaan. "Donderdag 14 september 1815Kwamen gelukkig te
Zierikzee
De tweede reis (maart-juni 1830)
Aanleiding en voorbereidende werkzaamheden
Toen Van der Harten in 1830 opnieuw naar Sint Petersburg ging was hij al bijna
veertig. Kort na zijn eerste reis was hij gehuwd met Geertruida Hendrika van der
Weijde, die in 1804 in Zierikzee was komen wonen. Negen kinderen had ze hem
in de loop der jaren geschonken. Zes daarvan waren echter al voor hun tweede
levensjaar overleden. Hoe het bericht hem precies bereikt heeft is niet duidelijk,
maar begin '1830 moet het Van der Harten ter ore zijn gekomen dat Schiüsser fail
liet gegaan was, waarmee hij nog steeds handelsbetrekkingen onderhield, even
als de reeds eerder genoemde Cannenburg trouwens. Het was nu zaak ter plekke
zo snel mogelijk te gaan bezien hoeveel er voor hen beiden nog uit de failliete
boedel te redden viel.
Op 18 maart 1830 heeft Van der Harten daartoe, blijkens de eerste zinnen van
zijn tweede journaal, de volgende stappen gezet. "Vertrok om 6 uuren na Zijpe
en kwam om half ,9 aan de stoomboot Marianne. Arriveerde om 3 uuren te-
RotterdamGing naar de Beurs, waar ik over het fdillit van Schiüsser Co
onderscheide hoorde spreeken. Bezocht den heer Vink en den heer Smeer, welke
laadste de goedheid, had. mij een opene aanbevelingsbrief aan Z.E. den Minister
van Buitenlandsche Zaken, baron Verstolk de Soelen. meede te geeven". Met
Smeer zal de toenmalige Russische vice-consul in Rotterdam F. Smeer bedoeld
zijn, van wie het bekend is dat hij bemoeienis had met de exporthandel in mee-
82
