FATALE VERGISSING OF STRATEGISCH DOEL?
Het bombarderen van de provinciale veerboot
"Prins Hendrik" op vrijdag 3 september 1943
door Joop van Loo
Inleiding
Als achtjarige jongen werd ik geconfronteerd met de dramatische gebeurtenis dat
mijn vader op één dag een zestal collega's verloor ten gevolge van het bombarde
ren en tot zinken brengen van de provinciale veerboot "Prins Hendrik" op de
dienst Zierikzee-Katseveer. Dat hijzelf door een dienstruiling op verzoek van één
van de omgekomen collega's die dag niet aan boord was gaf hem, zoals later
bleek, een enorm schuldgevoel. Tot ver na de Tweede Wereldoorlog werden de
oudere personeelsleden van de Stoombootclienst met deze gebeurtenis geconfron
teerd. Bijvoorbeeld bij een ontmoeting met oud-collega's bij de viering van een
jubileum of bij een afscheid. Dan bleek steeds opnieuw hoe groot de emoties
waren en hoe moeilijk cle verwerking van deze droeve gebeurtenis was.
Waren de emoties groot en de verwerking moeilijk voor de overgebleven perso
neelsleden, nog groter waren het verdriet en de problemen voor de achtergeble
ven familieleden van de omgekomenen. Buiten de eerste en véle blijken van
medeleven die de nabestaanden, ook van officiële zijde, ontvingen was er geen
sprake van enige vorm van wat men tegenwoordig slachtofferhulp noemt. Op de
vraag waarom het wrak van de "Prins Hendrik" noo.il is gelicht bleef men het ant
woord schuldig. In de geschiedschrijving van Zeeland gedurende de Tweede
Wereldoorlog, Zeeland 1940-1945 deel 2, beschrijft de historicus Gijs van der Ham
de gebeurtenis in slechts enkele regels. In juli "1981 kwam de "Prins Hendrik"
opnieuw in de publiciteit, nu naar aanleiding van het opduiken van het scheeps-
anker door leden van het Hilversumse duikteam "Barracuda".
Hoe het drama zich op de vroege morgen van de 3de september 1943 heeft vol
trokken bleef een open vraag. Men kwam niet verder dan de verhalen over de
stoker die zich drijvend op een horde' kon redden, over de kapitein die niet kon
zwemmen en zich aan een olievat kon vastklampen en met zijn pijp, stukgebeten,
in zijn mond werd gered en van de moeite die de redders hadden met het aan
boord nemen van één van de overlevende passagiers die zij als sympathisant van
de bezetter herkenden.
Tijdens een gesprek, nu alweer enkele jaren geleden, met een zoon van één van
de omgekomen bemanningsleden spraken wij over de vraag of het bombarde
ment een vergissing was of dat volgens opdracht was gehandeld.
Al deze verhalen en vaagheden waren voor mij de aanleiding de feiten en achter
gronden te onderzoeken en met dit artikel te trachten de vragen voor zover
mogelijk te beantwoorden en een reconstructie van het gebeurde te geven.
Algemene oorlogstoestand zomer 1943
De berichten over het keren van het Duitse zomeroffensief "Zitaclelle" begin juni
door het Russische leger aan het oostelijk front en de Geallieerde landing op
Sicilië, gevolgd door het afzetten van de Italiaanse dictator Benito Mussolini en de
capitulatie van Italië werden in ons land met vreugde ontvangen.
