uitzondering toegestaan. Van de Perre verrichtte zijn waarnemingen met heel
goede instrumenten in Middelburg van 1780 tot 1788. Door de hoogwaardige
kwaliteit van het instrumentarium en de uitgebreide documentatie zijn de meet
gegevens van grote waarde voor klimaatonderzoek. Gedurende de zomermaan
den verbleef hij in zijn kasteel Westhove op Walcheren, waar hij ook instru
menten had opgesteld.
Van de Perre stond ook "aan de wieg" van de beroemde meteoroloog Buys
Ballot, de oprichter van het KNMI. Aan het natuurkundig genootschap dat Van
de Pene had opgericht werd deelgenomen door Ds. C.H.D. Ballot, predikant en
professor in de wijsbegeerte en proefondervindelijke natuurkunde aan de
Illustere School van Middelburg. Hij was de grootvader van de meteoroloog
Christophorus Henricus Diedericus Buys Ballot ('Buys' was aan de naam toe
gevoegd) en had dus dezelfde voorletters. De meteoroloog Buys Ballot is in 1817
geboren in het Zeeuwse Kloetinge, waar zijn vader evenals zijn grootvader domi
nee was. De jonge Buys Ballot bleef echter niet lang in Zeeland, want toen hij
drie was verhuisde het gezin naar Brakel en op zeventienjarige leeftijd liet hij
zich inschrijven aan de faculteit der letteren in Utrecht.
Jean-Paul Alban Vicomte de Vitte neuve-Bargemout
Het Streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland verwierf eind
1993 een collectie manuscripten van Jean-Paul Alban Vicomte de Villeneuve-
Bargemont. Hij was in 1811 en 1812 sous-prefect in Zierikzee, waar hij in
opdracht van Napoleon de franse taal en cultuur verspreidde en aan de Zeeuwen
oplegde. Ook het weer had duidelijk zijn interesse. Hij begint zijn hoofdstuk
"Météorologie" met een inleiding over het klimaat in Zeeland, dat sterk bepaald
wordt door de Noordzee. Vervolgens geeft hij van maand tot maand een alge
meen overzicht van het weer met allerlei details over onweer, mist, regen en
wind. Hij vermeldt ook enkele standen van de thermometer (met natuurlijk de
vooral in Frankrijk gebruikte schaal van Réamur), maar geen dagelijkse gegevens.
Toevallig was 1811, het jaar waarvan zijn weergegevens zijn gevonden, een heel
bijzonder jaar. Na een koude januari volgde al in april erg warm weer, teiwijl het
in mei, juni en juli zelfs bijzonder warm werd. Alban geeft voor mei een maxi
mumtemperatuur van 19 (,R (24 "C) en in juli noteerde hij 24 °R (30 °C), wat voor
Zeeland erg hoge waarden zijn. Alban spreekt terecht van "une chaleur extraordi
naire. Het komt echter goed overeen met metingen elders in het land en het was
overal uitzonderlijk warm. De wijnstok stond in het zuiden van Nederland al op
24 mei 1811 in volle bloei, een maand eerder dan gewoonlijk. Het najaar werd
beheerst door hevige stormen en veel regen, maar alles wees er volgens hem op
dat de winter van 1812 niet erg koud zou worden. Die "prognose" is inderdaad
uitgekomen, maar dat is meer geluk dan wijsheid. De serieuze weersvoorspelling
begon pas met meteoroloog Buys Ballot en die moest toen nog geboren wor
den
Het artikel werd geschreven door Harry Gemis.
Aryan van Engelen is mede-auteur voor hel gedeelte over de temperal'uurmetin
gen van Joh Baster. Beide auteurs zijn werkzaam bij het Koninklijk Nederlands
Meteorologisch Instituut te De Bill.
16
