ivnivs, iBeöemaenöt»
De houtsneden in de Groote schrijf almanach verbeelden de stichtelijke
boodschap die de almanak uitdraagt. Dit is uitzonderlijk, omdat houtsneden in
almanakken over het algemeen een neutraal karakter hebben. Op titelprenten
zien we meestal een portret van de auteur, een stadsgezicht of een astrono
mische voorstelling. De kalenderprenten tonen gewoonlijk de kringloop der
natuur en de maandelijkse (landbouw) activiteiten.
Op de titelprent (zie afbeelding 1) van de Groote schrijf almanach zien we een
rechts een slang, het symbool voor de zondeval. Deze wordt aangevallen door
een valk, die naast de adelaar en ooievaar geacht werd de slang en dus het
kwaad te kunnen doden. Links staat het Lam Gods met het vaandel van cle
wederopstanding. Onderaan is een interieur van een hervormde kerk zichtbaar.
Helemaal bovenaan staan enkele astronomische symbolen zoals een armillair-
sfeer (om astronomische berekeningen te maken), een zon en een zonsverduiste
ring.
De kalenderprent Juni uil cle Groote schrijf almanach voor 1621.
(Atlas van Stolk, Rotterdam)
De twaalf kalenderprenten in de almanak tonen nieuwtestamentische taferelen
die samengaan met seizoenkenmerken. Deze afbeeldingen worden toegelicht
door een (moralistisch) vierregelig vers. Zo toont de maand juni (afbeelding 2),
waarin de schapen worden geschoren, Jezus als goede herder die het verloren
schaap terugbrengt. Op de achtergrond zien we de vrouw die haar penning
zoekt (Lucas V, vs 15). Het begeleidend versje luidt: 'De Son die loopt nu door
de Kreeft./ 't Verloren Schaep dat is ghevonclen,/ De Vrouw heur penning
wed'rom heeft/ God soeckt u mensch, keert, laet de zonden.' Bij de maand
december (afbeelding 3) zien we het kerstverhaal met de Heilige familie in de
stal verbeeld. Door een schaatsende man op de achtergrond wordt het verhaal in
een Nederlandse omgeving geplaatst.10
22
