Was het een verkenningsvlucht geweest? De nationaliteitstekens waren onherken
baar. De nacht na het bombardement stonden de hier vertoevende Belgische
vluchtelingen op de Nieuwe Haven gepakt en gezakt klaar om te vertrekken.
Ook vele Zierikzeeënaars kwamen er kijken en luisteren naar het geschut aan het
front dat in de verte hoorbaar was. De strijd was dichtbij en de Belgen konden
ervan vertellen! De krant gaf in de loop van het jaar regelmatig berichten over
schendingen van onze neutraliteit, in de nacht van 7 mei vloog even voor 12 uur
een Zeppelin laag boven Deventer en omgeving. Er werd op geschoten. Door
het harde geraas der motoren werd "het voeren van gesprekken bemoeilijkt". Dat
was hinderlijk in Deventer. Merkwaardig is ook de mededeling, dat één der inzit
tenden van de Zeppelin op een hoorn blies. Het luchtgevaar was toen nog een
vreemd onderwerp om te beschrijven voor Nederlandse journalisten.
Volgens de burgerij van Zierikzee kwam het gevaar altijd uit het zuiden. Toen op
zondagmorgen 26 augustus 1917 tussen zes en half zeven vier explosies werden
gehoord, ontstond er paniek in de stad en zag in korte tijd de Nieuwe Haven
zwart van de mensen. Wellicht gingen zij tevens naar deze kade om bij dreigend
gevaar van daar per boot te vluchten. In het beeld van de tijcl is dit te verklaren.
Ruim een week voor het laatste incident waren in de morgenuren plotseling 14
vliegtuigen boven Schouwen verschenen en hadden drie bommen uitgeworpen.
Gelukkig was er slechts materiële schade. Eén der bommen kwam dichtbij
Moermond terecht. Kort voor Kerstmis 1917 vielen er zes bommen op Goes. Er
kwam hierdoor één burger om het leven.
Men wilde wel maatregelen nemen tegen de neutraliteitsschendingen, doch wist
bij gebrek aan kennis van zaken niet precies welke. Jhr. De Muralt vroeg in
november de regering op de grens tussen Zeeland en België kentekens voor de
vliegtuigen te plaatsen. Het was een overbodige vraag. Reeds woeien vlaggen op
de kerktorens van alle grensgemeenten in ons land. Uiteraard had dit alleen over
dag effect! Een schrijver van een ingezonden stuk stelde voor in de Zeeuwse
wateren oorlogsschepen te stationeren, die bij het horen van vliegtuigen met
lichtbundels - rood, wit en blauw - moesten seinen. Een ander wilde raketten in
nationale kleuren laten afschieten.... Te Zierikzee werd een deel der gaslantarens,
die langs de weg stonden, niet aangestoken. Dit geschiedde "uit voorzorg voor
eventuele vliegeraanvallen" én om te bezuinigen!
Conclusie
We kunnen niet nalaten zowel de omvang van het bombardement in april 1917
als de daarna verleende hulp te vergelijken met de ramp van februari 1953. Het
gebeuren van 1917 heeft niet minder indruk op de bevolking gemaakt dan de
watersnood van 1953.
De hulp, die door de overheid direct na het vallen van de bommen werd gebo
den, zal vooral door sommigen van geen betekenis worden geacht. We kunnen
en mogen hier geen kritiek daarop geven. De plaatselijke brandweer, was
immers het enige apparaat, dat direct hulp kon bieden! Zonder verwijt aan de
mannen van toen herinnert hun houding ten opzichte van de getroffen mede
mens aan die van een dame in Tolstoj's Oorlog en Vrede, die met een snelle blik
naar een troep gewonde soldaten zegt, dat daarvoor de regering maar moet zor
gen. Tenslotte was het de minister van buitenlandse zaken, die de Engelse rege
ring aan haar plichten herinnerde.
80
