BOERDERIJEN MONUMENTEN
door P. A. Boot - architect, bouwkundige
In het landschap vormen de boerderijen met hun karakteristieke gebouwen door
de eeuwen heen een belangrijk element. Vooral in Zeeland achter de strandwal-
len, duinen en dijken liggen uitgestrekte landbouwbedrijven, die soms meer dan
drie eeuwen lang zijn blijven bestaan, ondanks het feit dat zeer veel veranderin
gen hebben plaatsgevonden.
Een boerderij is voor de meeste mensen gewoon een bedrijf op het platteland
met koeien, kippen en soms ook nog paarden, al zijn die laatste dieren bijna
overal door machines vervangen. Maar hoe de boerderijen gebouwd werden en
wat daar allemaal voor nodig was, daar weten weinig mensen iets van.
Het uiterlijk van een boerderij wordt door verschillende factoren bepaald. Zo
moet met de bouw rekening worden gehouden met de aard van het bedrijf: ging
het om akkerbouw werd er vee gehouden of was er sprake van een combinatie
van deze twee mogelijkheden, het gemengd bedrijf.
Daarnaast gebruikte men bij voorkeur bouwmaterialen, die in de omgeving van
de plaats waar de boerderij moest komen aanwezig waren. We denken daarbij
dan aan hout, stenen, riet of leem. Belangrijk is natuurlijk ook de constructie.
Tot slot moest ook worden bekeken op wat voor soort grond de boerderij werd
gebouwd.
Al deze punten in aanmerking genomen, is het niet: verwonderlijk dat er in ons
kleine land zoveel soorten boerderijen bestaan, verschillende 'families' die op
hun beurt in diverse typen uiteen vallen.
Zee uwse si t
Zo kennen we de 'Friesehuisgroep', die voorkomt in Noord-Holland boven het
Noordzeekanaal, in Friesland, Groningen en op de Waddeneilanden.
Verreweg de grootste familie vormt de 'Hallehuisgroep'. Deze boerderijen vinden
we in Drenthe, Overijsel, Gelderland, Utrecht, het Gooi en Zuid-Holland. In
Limburg en een gedeelte van Noord-Brabant hebben we de 'Dwarshuisgroep' en
tenslotte de 'Zeeuwse-schuurgroep' en 'Vlaamse-schuurgroep', respectievelijk in
Zeeland en westelijk Noord-Brabant.
Inleiding
101
