schijnvoegen. Niet ver hier vandaan, namelijk aan de Kerkstraat in Burgh, staat
de voormalige openbare school, nu een museum. Het oorspronkelijk uit 1845
daterende gebouw werd in 1916 ingrijpend verbouwd naar plannen van architec
tenbureau Hoogenboom Heule te Renesse. Het is in een traditionele architec
tuur uitgevoerd, in aansluiting op cle overige bebouwing in de gevelwand. In het
interieur is niet alleen de oorspronkelijke indeling met drie klaslokalen, maar ook
bijvoorbeeld de beschilderde houten plafonds en de kapconstructie origineel. De
openbare lagere school en meesterswoning in Sirjansland dateert vermoedelijk
van rond '1880. Dit type dorpsschool met enkele lokalen en een aangebouwde
meesterswoning is in meerdere Zeeuwse dorpen terug te vinden. De voorgevel
van de school is niet meer helemaal origineel, maar die van de woning bevat
hoeklisenen, een eenvoudige kroonlijst en boven de schuiframen een reeks lang
gerekte ronde vensters.
In Zierikzee kwamen behalve scholen voor het lager onderwijs ook scholen voor
het voortgezet onderwijs tot stand, zoals de Prinses Julianaschool, een landbouw-
huishoudschool, aan het Jannewekken uit '1934 in Interbellum architectuur.
Maatschappelijke voorzieningen
In de periode 1850-1945 werden maatschappelijke voorzieningen, zoals postkan
toren, ziekenhuizen, verzorgingstehuizen, bibliotheken en verenigingsgebouwen
steeds vaker in nieuwe, voor dit specifieke doel opgerichte gebouwen onderge
bracht.
Het Streekziekenhuis bij Noorclgouwe werd in '1902 naar ontwerp van de archi
tect W. Bruijnzeel Czn. gebouwd en in 1942-43 met een vleugel vergroot. Het
kleine, maar voor die tijd moderne ziekenhuis kreeg een villa-achtig uiterlijk,
waardoor de specifieke functie van ziekenhuis eigenlijk niet aan het gebouw is af
te lezen. De architect was eveneens cle ontwerper van de hierboven reeds ge
noemde en in hetzelfde jaar gebouwde 'Villa Maja' aan de Donkereweg in
Schuddebeurs. Het Streekziekenhuis was tot cle opening van een nieuw zieken
huis in Zierikzee in 1957 als zodanig in gebruik.
Verenigingsgebouwen en dorpshuizen werden in verschillende woonkernen
nieuw gebouwd, maar het kwam ook voor dat een bestaand pand deze functie
kreeg toebedeeld. Veelal ontstonden verenigingsgebouwen op initiatief van een
kerkelijke groepering. Het Nederlands Hervormde Verenigingsgebouw op de
hoek van de Deestraat en de Prinses Margrietstraat in Bruinisse werd rond 1935
in een eenvoudige Interbellum-architectuur gebouwd en is karakteristiek voor het
vrij sobere uiterlijk van gebouwen met een dergelijke functie in een plattelands
kern. Het Verenigingsgebouw van cle Hervormde gemeente aan 't Vrije in
Zierikzee, tevens badhuis en later uitgebreid met een nutsbibliotheek, heeft een
meer stedelijke allure. Het werd rond 1925 opgetrokken in een zakelijk-expres-
sionistische stijl, gekenmerkt door verschillende blokvormige bouwmassa's.
Bedrijven en winkels
Op Schouwen-Duiveland was, net als in cle rest van Zeeland, het agrarische be
drijf karakteristiek en overheersend. Veel andere bedrijvigheid en industrie hing
hiermee samen en zorgde voor de verwerking van landbouwproducten. Te den
ken valt bijvoorbeeld aan meestoven voor de verwerking van meekrap, roterijen
voor de verwerking van vlas, molens, stoomzuivelfabriekjes en een fabriek voor
bakkerijgrondstoffen.
118